നിനച്ചിരിക്കാത്ത ചില പിറന്നാൾ സമ്മാനങ്ങൾ

ഒരു ദിനം പുലർന്നു . ഈ ഭൂമിയിലേക്ക് പിറന്നു വീണിട്ട് ഇത് പോലെ ദിനങ്ങൾ പുലർന്നു നാല്പത് വർഷങ്ങൾ  തീർന്നിരിക്കുന്നു. തലേന്ന്  രാത്രി തന്നെ പാറുവും രോഹിണിയും ഒരു സർപ്രൈസ് ഒരുക്കിയിരുന്നു. വൈകീട്ട് പതിവ് ഓട്ടം കഴിഞ്ഞു വീട്ടിലേക്ക് കയറിയപ്പോൾ ഹാളിലെ ചുവരിൽ അതാ കഴിഞ്ഞ നാൽപ്പത് കൊല്ലങ്ങളെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്ന ചിത്രങ്ങൾ കോർത്തുകൊണ്ട്,  പ്രകാശാലംകൃതമായ ഒരു മാല തൂക്കിയിരിക്കുന്നു! മനസ്സ് പല  കാലങ്ങളിൽ സഞ്ചരിച്ചു വന്നു. മുത്തശ്ശിയുടെ ഒക്കത്ത് ചിരിച്ചു കൊണ്ട് , അമ്മയ്ക്കും അച്ഛനും അനിയനും ബന്ധുക്കൾക്കും ഒപ്പം പല കാലങ്ങളിൽ, കാലം തന്ന സൗഹൃദങ്ങൾക്കൊപ്പം, ഇന്നും വളരുന്ന കൂട്ടിന് നാന്ദി കുറിച്ച വിവാഹനാൾ, 2014 -ലെ മാർച്ച് ഒന്ന് മുതൽ ജീവനെ നയിക്കുന്ന മകൾക്കൊപ്പം ഉള്ള നിമിഷങ്ങൾ,  അങ്ങനെ അങ്ങനെ.. മനസ്സിനെ സന്തോഷിപ്പിക്കുന്ന പിറന്നാൾ സമ്മാനം. 

വയസ്സാവും തോറും പിറന്നാളുകൾ വലിയ ഒരു സംഭവം ആവാതായി തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. എന്നത്തേയും പോലെ രാവിലെ പാറുവിനെ സ്കൂളിലേക്ക് അയച്ചു . രോഹിണിക്ക് ഇന്ന് ഓഫീസിൽ  പോവേണ്ട ആവശ്യം ഉണ്ട്. ഞാൻ വർക്ക് ഫ്രം ഹോം.  പതിവ് കേക്കിനു ഓർഡർ കൊടുത്തിട്ടുണ്ട്  എന്ന് രോഹിണി പറഞ്ഞു, ഉച്ച കഴിഞ്ഞു കിട്ടും . എല്ലാവർക്കും , പ്രത്യേകിച്ച് പാറുവിന്, കേക്ക് കഴിക്കാൻ ഒരു അവസരം ആണല്ലോ. 11 വയസ്സുകാരിക്ക് പിറന്നാൾ ആഘോഷം വലിയ സംഭവം ആണ്! ഉച്ചക്ക് കേക്ക് വന്നു. വൈകീട്ട് പാറു സ്കൂളിൽ നിന്ന് തിരിച്ച് എത്തി. കേക്ക് ഫ്രിഡ്ജ് തുറന്ന് നോക്കി ബോധ്യം വരുത്തി,  ടീവി പരിപാടിയും കണ്ടു കൊണ്ട് പാലും കുടിച്ച്, എന്തോ കൊറിച്ച് കൊണ്ട് ഇരുന്നു.  വൈകീട്ട് ആറ് മുപ്പതിന് ആണ് കേക്ക് കട്ടിങ്. സമയം പോവുന്നില്ല, കേക്ക് മുറിക്കാൻ ധൃതി ആയിരിക്കുന്നു പാറുവിന്. "ഞാൻ ഒന്ന് സൈക്കിൾ ചവിട്ടി വരാം. അപ്പളേക്കും അമ്മേം എത്തൂലോ". പാറു സൈക്കിൾ എടുത്ത് പോയി. ഞാൻ ജോലി തുടർന്നു.

സമയം ഒരു അഞ്ച് നാൽപ്പത്. ഫോണിലേക്ക് പരിചയം ഇല്ലാത്ത ഒരു നമ്പറിൽ നിന്നും കാൾ. വല്ല മാർക്കറ്റിംഗ് കോളും ആവും എന്ന് സംശയിച്ച്  ഞാൻ ഫോൺ എടുത്തു. അങ്ങേത്തലക്കൽ ഇംഗ്ലീഷ് , "മിഥുൻ സർ , പ്ലീസ് കം ഡൗൺ നിയർ റ്റു  ദി ടെന്നീസ് കോർട്ട്. യുവർ ഡോട്ടർ ഹാസ് ഫോളെൻ ഫ്രം സൈക്കിൾ.". പിന്നണിയിൽ മലയാളത്തിൽ അലമുറ, "അച്ഛാ, എൻ്റെ കൈ ഒടിഞ്ഞു.". ഞാൻ കേട്ട പാതി കേൾക്കാത്ത പാതി ഓടി. താഴെ ചെല്ലുമ്പോൾ അപ്പാർട്മെൻറിൽ കണ്ടിട്ടുണ്ടെങ്കിലും പരിചയം ഇല്ലാത്ത ഒരാൾ പാറുവിൻറെ കൈ പിടിച്ചു നിൽക്കുന്നു. "അച്ഛാ, എൻ്റെ കൈ ഒടിഞ്ഞു. സോറി അച്ഛാ. അച്ഛൻറെ ബെർത്ഡേ  ആയിട്ട്. സോറി അച്ഛാ." പാറു ഉറക്കെ കരഞ്ഞു കൊണ്ട് ഇരിക്കുന്നു. പാറുവിന്റെ കൈ പിടിച്ചിരുന്ന ആൾ എന്നോട് കാറുമായി വരാൻ പറഞ്ഞു. കൈ ഒടിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. ഞാൻ തിരിഞ്ഞപ്പോൾ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു :" പ്ലീസ് ബ്രിങ്ങ് എ ക്ലോത്ത് . ഐ വിൽ ടൈ ഇറ്റ്.". ഒരു നിമിഷം ശങ്കിച്ചപ്പോൾ കൂടെ നിന്നിരുന്ന മറ്റൊരാൾ പറഞ്ഞു "ഐ വിൽ കം വിത്ത് യു ". ഞാൻ ഓടി വീട്ടിൽ വന്ന് കിട്ടിയ ഒരു ടവൽ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ കയ്യിൽ കൊടുത്തു. എന്നിട്ട് പാൻറ് ഇട്ട് കാറുമായി ടെന്നീസ് കോർട്ടിന്റെ അടുത്തേക്ക്  ചെന്നു. പാറുവിൻറെ കൈ ഞാൻ കൊടുത്ത് വിട്ട ടൗവെലിൽ കെട്ടിയിട്ടുണ്ട് . അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു , "ടേക്ക് ഹെർ ടു എ ഹോസ്പിറ്റൽ സൂൺ . ഐ തിങ്ക് ഇറ്റ് ഹാസ് ബ്രോക്കൺ ബാഡ്‌ലി. പുവർ ഗേൾ, ഷി ഈസ് വറീഡ് എബൌട്ട് യുവർ ബെർത്തഡേ". അപ്പോളാണ് എന്റെ മനസ്സിൽ അത് ഉടക്കുന്നത് , പാറു എന്നോട് സോറി പറയുന്നുണ്ടായിരുന്നു . കാറിൽ കയറി . ഒറ്റയ്ക്ക് എങ്ങനെ പോവും എന്നാലോചിച്ചപ്പോൾ ടവൽ മേടിക്കാൻ വന്ന മനുഷ്യൻ ചോദിച്ചു "ഷുഡ് ഐ കം വിത്ത് യു". അദ്ദേഹത്തിനോട് നന്ദി പറഞ്ഞു കയറാൻ അഭ്യർത്ഥിച്ചു .

കാർ മുന്നോട്ട് എടുത്തപ്പോൾ ഓർത്തു. നിഖിൽ ഒരു പക്ഷേ ഓഫീസിൽ നിന്ന് തിരിച്ച് എത്തിയിരിക്കും. വേഗം വിളിച്ചു. ഭാഗ്യം, അയാൾ വീട്ടിൽ ഉണ്ട്. നിഖിൽ രണ്ടു മിനിറ്റിൽ താഴെ എത്തി. കാറിൽ കയറിയ മനുഷ്യനോട് ഞാൻ പറഞ്ഞു "താങ്ക്സ് ഫോർ യുവർ ഹെല്പ്. മൈ കസിൻ വിൽ കം വിത്ത് മി." വേഗം പൊയ്ക്കോളാൻ പറഞ്ഞ് അദ്ദേഹം ഇറങ്ങി . നിഖിൽ കയറിയപ്പോൾ പാറുവിനും ഒരല്പം സമാധാനം ആയി. കൈ കെട്ടിയത് കാരണം വേദന അധികം ഇല്ല . പാറു ആവർത്തിച്ചു "സോറി അച്ഛാ". ബെർത്തഡേ ആഘോഷം വല്യ കാര്യം ഒന്നും അല്ല എന്ന് പറഞ്ഞു പാറുവിനെ സമാധാനിപ്പിക്കാൻ ശ്രമിച്ചു. വഴിയിൽ നിഖിൽ  രോഹിണിയെ വിളിച്ച് ഹോസ്പിറ്റലിലേക്ക് വരാൻ പറഞ്ഞു . രോഹിണി ഓഫീസിൽ നിന്ന് ഇറങ്ങിയിരുന്നു . ഹോസ്പിറ്റൽ എത്തി എക്സ്റേ എടുക്കാൻ കയ്യിലെ കെട്ട്  ഊരണം. അവർ പെയ്ൻ കില്ലർ കൊടുത്തു. പക്ഷെ പാറുവിന്റെ വേദനക്ക് ശമനം ഇല്ല. ഒരു വിധം കൈ  എക്സ്റേ എടുത്തു . പാറുവിനെ ഒരു ബെഡിൽ കിടത്തി. അപ്പോളേക്കും രോഹിണി എത്തി . ഞാൻ ബില്ല് അടക്കാൻ പോവുന്ന വഴിയിൽ ഡ്യൂട്ടി ഡോക്ടറെ കണ്ടു. അവർ പറഞ്ഞു "രണ്ട് എല്ല് ഒടിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. മിക്കവാറും സർജറി വേണ്ടി  വരും.". ഞാൻ ഇൻഷുറൻസ് ഫോം പൂരിപ്പിക്കാൻ പോയി. പാറുവിന്റെ അടുത്ത് രോഹിണിയും നിഖിലും ഉണ്ട്. തിരിച്ച് വന്നപ്പോളേക്കും സർജറി നടത്താൻ  പ്രധാന ഡോക്ടർ തീരുമാനിച്ചിരുന്നു . പാറുവിന്റെ അടുത്ത് എത്തിയപ്പോൾ കൈ കെട്ടിയിരുന്നു . ചെരിഞ്ഞ എല്ലുകൾ നേരെ ആക്കി ഇട്ട് കെട്ടിയതാണ് . പാറു വേദന കൊണ്ട് പുളഞ്ഞു അത്രേ. അലറി കരഞ്ഞു എന്ന് പറഞ്ഞു. പാവം, ഇപ്പോൾ പാറു കരച്ചിൽ ഒന്നും ഇല്ലാതെ ഒരല്പം ആശ്വാസത്തിൽ ആണ്. ഞാൻ പാറുവിനെ കെട്ടിപ്പിടിച്ച്  തിരിഞ്ഞപ്പോൾ നിഖിൽ ചിരിക്കുന്നു. "തൻ്റെ പൈസ ചിലവാക്കാതിരിക്കാൻ ഉള്ള ഉപദേശം കൂടുന്നുണ്ട്." കാരണം തിരക്കി . പിന്നിൽ നിന്ന രോഹിണിയാണ് മറുപടി പറഞ്ഞത്. കൈ നേരെ ആക്കുന്ന വേദന കൊണ്ട് പുളയുമ്പോഴും പാറു ചോദിച്ചത് "അച്ഛൻറെ കുറെ പൈസ പോവ്വോ സർജറി ചെയ്താൽ ?" എന്നാണത്രേ . ഞാൻ ചിരിച്ചു. പാറുവിനോട് പറഞ്ഞു "ആവശ്യത്തിന് പൈസ ചിലവാക്കാം കുട്ടാ. പേടിക്കണ്ട ട്ടോ". എന്തായാലും അന്ന് തന്നെ സർജറിയും കഴിഞ്ഞു. രാത്രി വളരെ വൈകി വീട്ടിൽ എത്തിയപ്പോളാണ് ചിന്തിക്കാൻ സമയം കിട്ടിയത് . നാല്പതാം പിറന്നാൾ എന്തായാലും സംഭവ ബഹുലം ആയി.

പിന്നീട് ആലോചിച്ചപ്പോൾ തോന്നി, പാറുവിന്റെ  കൈ ഒടിഞ്ഞത് സങ്കടം ഉണ്ടാക്കി എങ്കിലും അന്നത്തെ  പിറന്നാൾ സമ്മാനങ്ങൾ പലതും തിരിഞ്ഞു നോക്കുമ്പോൾ മധുരതരം തന്നെ . ഒരു പരിചയവും ഇല്ലാത്ത കുറച്ച് പേരിൽ നിന്ന് ആപത്ഘട്ടത്തിൽ ലഭിച്ച സഹായം എന്ന പിറന്നാൾ സമ്മാനം  . ഇന്നും അവരുടെ ആരുടെയും പേര് എനിക്ക്  അറിയില്ല . പിന്നീട് കാണുമ്പോൾ ചിരിക്കുകയും വർത്തമാനം പറയുകയും എല്ലാം ചെയ്തപ്പോളും പേര് ചോദിച്ചില്ല. എന്തിനു ചോദിക്കുന്നു , അവരുടെ പേരാണ് "മനുഷ്യർ". അവരുടെ പ്രവർത്തിയാണ് "മനുഷ്യത്വം". പാറുവിന് ഒരു പക്ഷേ അങ്ങനെ തോന്നിയില്ല എങ്കിലും പാറു തന്ന സമ്മാനം ആണ് ഹൃദയത്തോട്  ഏറ്റവും ചേർന്നത്. പുളയുന്ന വേദനയിലും അവൾ ഓർത്തത് തന്നെ കുറിച്ച് മാത്രം അല്ല . അച്ഛന്റെ പിറന്നാളാഘോഷം നടക്കാത്തതിലും  അച്ഛന് പൈസയ്ക്ക് ബുദ്ധിമുട്ട് വരുമോ എന്നും  പാറു ആലോചിച്ചു . മറ്റൊരാൾക്ക് നൽകുന്ന കരുതലിലും കവിഞ്ഞ ഒരു സമ്മാനം ഇല്ല. കാലം ആ ഗുണം നിന്നിൽ നിന്ന് മായ്ച് കളയാതിരിക്കട്ടെ ! നീ നീട്ടിയ കരുതൽ ആണ് ഈ അച്ഛന് ഏറ്റവും സന്തോഷം തന്ന പിറന്നാൾ സമ്മാനം. കാലത്തിന് നന്ദി, പ്രതീക്ഷിക്കാത്ത ചില പിറന്നാൾ സമ്മാനങ്ങൾക്ക്!

മനസ്സിലെ മണിച്ചിത്രപ്പൂട്ടിനുള്ളിൽ

 ഇന്ന്, 2024 ആഗസ്റ്റ് 18, മുപ്പത് വർഷങ്ങൾക്കിപ്പുറം വീണ്ടും 'മണിച്ചിത്രത്താഴ്' കാണാൻ തീയേറ്ററിൽ പോയി. ഈ സിനിമ ആദ്യം തീയേറ്ററിൽ കണ്ട കാലത്ത് പത്തു വയസ്സുകാരി മകളേക്കാൾ ചെറുപ്പം ആയിരുന്നു ഞാൻ! അന്ന് ആ ഒൻപതു വയസ്സുകാരൻ പയ്യൻ കാണാതെ പോയ പലതും, കഴിഞ്ഞ മുപ്പത് വർഷങ്ങളുടെ കാലയളവിൽ ഈ ചിത്രത്തിൽ കണ്ടു കഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു. എത്ര തവണ ഈ സിനിമ കണ്ടിട്ടുണ്ട് ? കണക്കില്ല, പക്ഷെ നൂറിൽ കുറയില്ല. ഇറങ്ങിയ കാലത്ത് തീയേറ്ററിൽ രണ്ടു തവണ. അക്കാലത്ത്, കേരളത്തിന് പുറത്ത് താമസിക്കുന്ന ബന്ധുക്കൾ വരുമ്പോൾ അവരെ കാണിക്കാൻ എന്ന വ്യാജേന, വീഡിയോ കാസെറ്റ് വാടകയ്ക്ക് എടുത്ത്, ഒരു ഇരുപത് തവണയെങ്കിലും. ടീവി സംപ്രേഷണങ്ങൾ നിരവധി തവണ. വീഡിയോ കാസെറ്റ് അപ്രത്യക്ഷമായി അവയ്ക്ക് പകരം വീഡിയോ സിഡി, പിന്നെ ഡിവിഡി എന്നിവ വന്നപ്പോൾ സിഡി പ്ലെയറിൽ , കംപ്യൂട്ടറിൽ എത്രയോ തവണ. മകളോടൊപ്പം ഒ ടി ടി-യിൽ, ഇടയ്ക്കിടക്ക്. ഇന്ന് മൂന്നാമതും തീയേറ്ററിൽ. എന്നിട്ടും, ഒരു നിമിഷം പോലും മടുപ്പുളവാക്കാതെ, ആദ്യ കാഴ്ചയുടെ ഉദ്വേഗത്തോടെ രണ്ടര മണിക്കൂർ തീയേറ്ററിൽ. കാലത്തിന് അപഹരിക്കാൻ കഴിയാത്ത എന്തോ ഒരു കൗതുകം ഈ ചിത്രം മലയാളിയുടെ മനസ്സിൽ മണിചിത്രപ്പൂട്ടിട്ട് പൂട്ടിയിരിക്കുന്നു!

സിനിമ തുടങ്ങിയത് ഈ സിനിമയുടെ ഭാഗമായ മണ്മറഞ്ഞ കലാകാരന്മാർക്ക് ആദരം അർപ്പിച്ച് കൊണ്ടാണ്. ആ നീണ്ട നിര കാണുമ്പോൾ ഒരല്പം സങ്കടം മനസ്സിൽ മൊട്ടിട്ടു. ഈ സിനിമയെ ഈ സിനിമയാക്കുന്നത് അവരെല്ലാം ചേർന്നാണ്. പകരം വെക്കാൻ കാലത്തിനാവാത്ത ജന്മങ്ങൾ. തിയേറ്ററിൽ നിറഞ്ഞ മൗനം അവർക്കുള്ള ആദരാഞ്ജലിയായി. സിനിമ തുടങ്ങി. വരാൻ പോകുന്ന ഓരോ സീനും മനഃപാഠം ആണ്. ഓരോ ഡയലോഗും കൂടെ പറയാൻ മാത്രം പരിചയം. എന്നിട്ടും അവ മുന്നിൽ തെളിയുമ്പോൾ മനസ്സിന് പറഞ്ഞറിയിക്കാൻ കഴിയാത്ത ഹർഷം. ഇവരെല്ലാം എനിക്ക് വേണ്ടപ്പെട്ടവർ ആണ് എന്നൊരു തോന്നൽ . എത്രയോ കാലമായി എനിക്ക് പരിചയം ഉള്ളവർ. ഇടയ്ക്ക് അടുത്തിരുന്ന മകളെ നോക്കി. ആ മുഖത്ത് നിഴലിച്ച ഭാവങ്ങൾ ഒരു പക്ഷേ മുപ്പത് കൊല്ലം മുൻപ് എൻ്റെ മുഖത്ത് നിന്ന് ഉതിർന്നവ ആവണം. മുൻപ് അധികം ശ്രദ്ധിക്കാതെ പോയ രണ്ട് അഭിനയ മുഹൂർത്തങ്ങൾ ഇന്ന് തീയേറ്ററിൽ കാണുമ്പോൾ ശ്രദ്ധിച്ചു: നാഗവല്ലിയോട് (ശോഭനയല്ല !) ബ്രഹ്മദത്തൻ (തിലകനും അല്ല ! ) കൊല്ലാൻ സഹായിക്കാം എന്ന് പറയുന്ന രംഗത്ത് പിന്നിൽ കാണുന്ന ഡോക്ടർ സണ്ണിയുടെ (മോഹൻലാൽ അല്ലേയല്ല !) കൈ വിരലുകളുടെ പരിഭ്രമവും ആകാംക്ഷയും കലർന്ന ചലനം, പിന്നെ ആ രംഗത്ത് മിന്നി മറയുന്ന ഷോട്ടുകളിൽ ഭാസുരയുടെ ( കെ പി എ സി ലളിതയോ? അതാരാ?! ) അമ്പരപ്പും ഭീതിയും നിറഞ്ഞ മുഖഭാവങ്ങൾ. പറയാൻ തുടങ്ങിയാൽ ഇങ്ങനെ ഒരു നൂറെണ്ണം പല കാലങ്ങളിൽ പല കഥാപാത്രങ്ങളിൽ ആയി മനസ്സിൽ കുരുങ്ങിയിട്ടുണ്ട്, വിസ്തരിക്കുന്നില്ല. ഇന്ന് ശ്രദ്ധിച്ചത് രണ്ടെണ്ണം കുറിച്ചു എന്ന് മാത്രം. ഇനിയും കാണാത്തത് മുന്നിലേക്ക് നീട്ടാൻ കാലം ഇനിയും നിമിഷങ്ങൾ കൊണ്ട് വരട്ടെ!

പഴയ ഒൻപതു വയസ്സുകാരൻ മോഹൻലാലിനെയും ശോഭനയേയും മറ്റു അഭിനേതാക്കളേയും മാത്രം സ്‌ക്രീനിൽ കണ്ടപ്പോൾ , ഇന്നത്തെ മുപ്പത്തൊമ്പതുകാരൻ സ്‌ക്രീനിൽ കാണാത്ത പലരുടെയും സാന്നിദ്ധ്യത്തെ അറിഞ്ഞു. അവർ ഈ സിനിമയ്ക്ക് നൽകുന്ന മാനത്തിൻ്റെ വലിപ്പം ഒരിക്കൽ കൂടി തീയേറ്ററിൽ അനുഭവിച്ചു. പഴുതടച്ച് മധു മുട്ടത്തിൻ്റെ തിരക്കഥ, സംഭാഷണങ്ങൾ. സണ്ണി ശ്രീദേവിയോട് നടത്തുന്ന പ്രണയാഭ്യർത്ഥന എൻ്റെ ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ട സിനിമാ സംഭാഷണങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്. ബിച്ചു തിരുമലയുടെയും മധു മുട്ടത്തിൻ്റെയും വാലിയുടെയും വരികൾ , എം ജി രാധാകൃഷ്ണൻ്റെ സംഗീതം, വേണുവിൻ്റെ ക്യാമറ എല്ലാം അവയുടെ ഒറ്റയ്‌ക്കൊറ്റയ്ക്കുള്ള ഭംഗി കാത്തു സൂക്ഷിക്കുമ്പോളും ഒരുമിച്ച് ചേരുമ്പോൾ തീർക്കുന്ന വിസ്മയം. വീണക്കമ്പികളിൽ, മൃദംഗ ധ്വനികളിൽ, വയലിനിൽ ഈ സിനിമയുടെ കാലത്തിവർത്തിത്വം മുഴുവൻ നിറച്ച് ജോൺസൺ ഒരുക്കിയ അഭൗമമായ പശ്ചാത്തല സംഗീതം. പക്ഷേ ഇത്ര നാളും അറിയാതെ പോയത് ആ ശബ്ദ വീചികൾക്കിടയിൽ അദ്ദേഹം ഒളിപ്പിച്ച നിശ്ശബ്ദതകളുടെ മന്ത്രവാദമാണ്! എന്തോ, ടീവി കാഴ്ചകൾ ഇത്ര നാളും അവയെ മറച്ചിരുന്നു. അപ്പോൾ ഓർത്തു, ഇന്ന് ഓഗസ്റ്റ് 18, ആ നിശ്ശബ്ദതകളിലേക്ക് ജോൺസൺ എന്നെന്നേക്കുമായി ചേക്കേറിയിട്ട് 13 വർഷം തികയുന്ന ദിനം. ഒരു പക്ഷേ, ആ നിശ്ശബ്ദതകളിൽ ജോൺസൺ മാഷ് ഇന്നും ജീവിക്കുന്നു, തൻ്റെ സാന്നിദ്ധ്യം അറിയിക്കുന്നു!

ഈ ഒരു പ്രതിഭാ സംഗമത്തെ വേണ്ട രീതിയിൽ ചാലിച്ച് എക്കാലത്തേക്കും ആയി ഈ ചിത്രം ഒരുക്കിയതിന് മലയാളി എന്നും ഫാസിൽ എന്ന സംവിധായകനോട് കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ട സിനിമ ഏത് എന്ന ചോദ്യത്തിന് 1993 മുതൽ ഒരുത്തരമേ ഈയുള്ളവന് പറയാൻ ഉള്ളൂ , "മണിച്ചിത്രത്താഴ്". ആ ഉത്തരം ഒരിക്കൽ കൂടി അരക്കിട്ടുറപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു ഈ തീയറ്റർ കാഴ്ച . ഇനിയും എന്തൊക്കെയോ ഗൃഹാതുരത്വം നിറഞ്ഞ വികാരങ്ങൾ നിറയുന്നു, പക്ഷേ മണിചിത്രപ്പൂട്ടിട്ട് മനസ്സിലെ തെക്കിനിയിൽ അവയെ എന്നെന്നേക്കും ഞാൻ ബന്ധിക്കട്ടെ!

ഈ സിനിമ കാണുമ്പോഴെല്ലാം മനസ്സിൽ നിറയുന്ന ഉണർവ്വിനെ കുറിക്കാൻ സിനിമ അവസാനിക്കുന്ന വരികൾ കടം എടുക്കുന്നു:

"മിഴി രണ്ടും നീട്ടുന്ന നേരം

നിറയെ തളിർക്കുന്നു, പൂക്കുന്നു കായ്ക്കുന്നു,

കനവിലെ തേന്മാവിൻ കൊമ്പ്,

എൻ്റെ കരളിലെ തേന്മാവിൻ കൊമ്പ്"

ഒരു ട്രെഷർ ഹണ്ടും ചില നിധികളും

 "അച്‌ഛാ, ഞങ്ങൾ ഒരു പിക്നിക്  പ്ലാൻ ചെയ്യുന്നുണ്ട്‌ ട്ടോ", പുറത്ത് കളിച്ചു കൊണ്ടിരുന്ന മകൾ പെട്ടെന്ന് ഓടി വന്ന് പറഞ്ഞു . ജോലിക്കിടയിൽ ഒന്ന് മുറിയിൽ നിന്ന് പുറത്ത് വന്ന,  ഇപ്പൊ എങ്ങോട്ടെങ്കിലും കൊണ്ട് പോവാൻ പറയുകയാണോ എന്ന എന്റെ സംശയം കലർന്ന നോട്ടത്തിന് ഉടൻ മറുപടി വന്നു : "പുത്തങ്കോലോത്ത്  തന്ന്യാ പിക്നിക്ക് ". സമാധാനം! വെക്കേഷന് ഒത്ത് കൂടിയ കുട്ടികൾ എല്ലാവരും കൂടി ഒരു ടെൻറ് ഉണ്ടാക്കി അതിനു ചുവടെ ഇരുന്ന് ബിസ്കറ്റും മറ്റും കഴിക്കാൻ ആണ് പ്ലാൻ. മൊബൈൽ ഫോൺ ഇല്ലാതെ ഉള്ള പരിപാടി ആയതോണ്ട് സന്തോഷത്തോടെ പറഞ്ഞു :” അതിനെന്താ , നമുക്ക് എന്തെങ്കിലും  ഒക്കെ മേടിക്കാം നിങ്ങൾക്ക് കഴിക്കാൻ ”. മറുപടി പറഞ്ഞത് നിരുപമ ആണ് “മിഥുൻ ചിറ്റപ്പാ , പിന്നെ ഞങ്ങൾക്ക്  ഒരു ട്രെഷർ ഹണ്ട് ഗെയിം ചെയ്തു തര്വോ?”. വീണ്ടും വെട്ടിലായ ഞാൻ പരുങ്ങി: “അതൊക്കെ ബുദ്ധിമുട്ടാണ് . എനിക്ക് അറിയില്ല . നിങ്ങൾ വേറെ ആരോടെങ്കിലും ചോദിക്കൂ.”. മുട്ടാൻ ഒരുപാട് വാതിലുകൾ ഉള്ളത് കൊണ്ട് കുട്ടികൾക്ക് നിരാശ ഒന്നും ഇല്ല . വീണ്ടും സമാധാനം! 

ഒരു കുറി ഓർമ്മകൾ കുട്ടിക്കാലത്തേക്ക് ഓടി. കുട്ടേട്ടനും ജി.കെ.എന്നും ഞാനും നിതിനും  ആയിരുന്നു സ്ഥിരം പുത്തങ്കോലോത്ത് ഉള്ള കുട്ടികൾ എങ്കിലും, വെക്കേഷനുകൾക്ക് ഞങ്ങൾ കുട്ടികൾ കുറെ പേർ ഉണ്ടാവും . പ്രധാനമായും ക്രിക്കറ്റ് ആണ് കളി . ഇടക്ക് ഒളിച്ചു കളി , ഓടിത്തൊട്ട്, ശീട്ട്കളി എന്നിവയും ഉണ്ടായിരുന്നു . ഇന്നത്തെ കുട്ടികൾക്ക് അവരുടെ കളികൾ എന്തൊക്കെയോ ഉണ്ട്, പക്ഷേ ക്രിക്കറ്റും ഓട്ടവും അധികം ഇല്ല .  എങ്കിലും കുട്ടികൾ  ഒരുമിച്ച് അന്നത്തെ പോലെ ഇന്നും രാവിലെ മുതൽ  പുത്തങ്കോലോത്ത് പലയിടത്ത് കളിക്കുന്നത് മനസ്സിന് സുഖം തരുന്ന കാഴ്ച ആണ് . രാവിലെയും വൈകീട്ടും ഉള്ള  പെരട്ടയിലെ നീന്തലിൽ  പല  തലമുറകളുടെ നൈരന്തര്യം. കുട്ടിളുടെ പിക്നിക്ക് പ്ലാനിങ് തകൃതി ആയി നടക്കുന്നു . എന്തൊക്കെ കൊണ്ട് വരണം , എന്തൊക്കെ ചെയ്യണം  എന്ന് ലിസ്റ്റ് ഒക്കെ ഉണ്ട്. എല്ലാം കണ്ട് പുത്തങ്കോലോത്ത് പൂമുഖത്ത് ചിരിച്ചുകൊണ്ട്  കൊട്ടിഞ്ചിരി ഭഗവതി .

ഒന്ന് രണ്ടു ദിവസങ്ങൾക്ക് ശേഷം ഭുവനേശ്വരിയുടെ അമ്പലത്തിൻറെ മുന്നിൽ കുട്ടികൾ  പിക്നിക് കൂടാരം ഉയർത്തി . രണ്ടു മരത്തിൽ വലിച്ച് കെട്ടിയ ഒരു തുണി ആണ് കൂടാരം. മരത്തണലിൽ ആയതു കൊണ്ട് വെയിലടിക്കില്ല. പെരട്ടക്കുളത്തിൽ നിന്ന് വീശുന്ന കാറ്റ് ഉഷ്ണം ഒന്ന് കുറയ്ക്കും. കുട്ടികൾ കണ്ടു പിടിച്ച ലൊക്കേഷൻ കൊള്ളാം . ഉച്ചക്ക് ആണ് പിക്നിക്ക് . രാവിലെ ഞാൻ നടന്ന് വരുമ്പോൾ കുട്ടേട്ടനും ഏടത്തിയും അമ്പലത്തിൻറെ പുറകിൽ നിന്ന്  വരുന്നു . കയ്യിൽ പേപ്പറും സെല്ലോ ടേപ്പും മറ്റും . കുട്ടികൾക്ക് ട്രെഷർ ഹണ്ടിന് ഉള്ള ‘ക്ലൂ’ പല സ്ഥലങ്ങളിൽ വെച്ചുള്ള വരവാണ് . അങ്ങനെ കുട്ടികൾക്ക് ട്രെഷർ ഹണ്ടും റെഡി.

നല്ല ജോലി തിരക്ക് ഉള്ള ദിവസം ആണ് . പാറു വന്ന് നല്ല വേഷം ഒക്കെ ഇട്ട്, ഒരു ബാഗിൽ എന്തൊക്കെയോ  നിറച്ച് നീലുവിനെയും കൂട്ടി പോവുന്നത് കണ്ടു . പിക്നിക്ക് കാര്യമായി തന്നെ ആണ് . കൂടെ പോയി ഒന്ന് കണ്ടു വരാൻ ആലോചിച്ചു . ജോലി  കുറെ ഉള്ളത് കൊണ്ട് വേണ്ടെന്ന് വച്ചു . ഇടയ്ക്ക് മുറിയിൽ നിന്ന് ഒന്നിറങ്ങി  പിൻവശത്തു ചെന്നപ്പോൾ അമ്പലത്തിൻറെ പിന്നിൽ കുട്ടി പട്ടാളത്തിൻറെ കലപില . ട്രെഷർ ഹണ്ട് കൊടുമ്പിരി കൊള്ളുകയാണ്  . ക്ലൂ തേടി അങ്ങോട്ടും ഇങ്ങോട്ടും ഓടുന്നു , കിട്ടുന്ന പുതിയ ക്ലൂകൾക്ക് അനുസരിച്ച് പെരട്ടയിലേക്കും മറ്റും നടക്കുന്നു , ആകെ ബഹളം. ജോലിയുടെ ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളിലേക്ക് തിരികെ പോവേണ്ടത് കൊണ്ട് അത് കണ്ടു നിൽക്കുന്ന രസം അധികം അനുഭവിക്കാൻ പറ്റിയില്ല. വൈകീട്ട് പിക്നിക്ക് ഒക്കെ വിജയകരമായി പൂർത്തി ആക്കി കുട്ടികൾ വീണ്ടും പെരട്ടയിലേക്ക് . പാറുവിനു ഇന്ന്  ഇറങ്ങാൻ നിർവാഹം ഇല്ല . ചെവി വേദനിച്ച് പൊട്ടി ഒലിക്കുന്ന  പാരമ്പര്യം  മകൾക്കും കിട്ടിയിരിക്കുന്നു. കുട്ടിക്കാലത്ത് എന്നോട് കുളത്തിൽ ഇറങ്ങരുത് എന്ന് പറഞ്ഞിരുന്ന പ്രകാശൻ ഡോക്ടർ പാറുവിനോടും ഈയിടെ അതേ പഥ്യം നിഷ്കർഷിച്ചു! 

രാത്രി ആണ് പാറുവിൻറെ പിക്നിക്ക് വിശേഷങ്ങൾ കേട്ടത് . ട്രെഷർ ഹണ്ടിൽ കിട്ടിയ സൂചനകളും  അത് പല വഴിക്ക് നയിച്ച് ഒടുവിൽ എത്തിച്ച  മിഠായിയുടെ മധുരത്തിലേക്കും ഉള്ള വർണനയുടെ വഴികളിൽ പാറു ഉറക്കത്തിലേക്ക് വീണു . ഉറക്കമില്ലാതെ, ആ കഥ ആലോച്ചിച്ച് ഞാൻ കിടന്നു . ട്രെഷർ ഹണ്ടിൽ കണ്ടു പിടിച്ച കുഞ്ഞു മിഠായിയേക്കാൾ വലിയ നിധികൾ ഈ നിമിഷങ്ങൾ ഈ  കുട്ടികൾക്ക് മുന്നിൽ വെക്കുന്നുണ്ട് . ആ നിധികളുടെ മൂല്യം  മനസ്സിലാവാൻ പക്ഷെ അവർ  കുറെ കൂടി വലുതാവേണ്ടിയിരിക്കുന്നു. മതിലുകൾ തടയാതെ ചുറ്റി നടക്കാൻ ഇത്രയും വലിയ ഒരു സ്ഥലം ഉണ്ട് എന്നുള്ളത് അധികം കുട്ടികൾക്ക് ഇന്ന് കിട്ടാത്ത ഒരു ധനം ആണ് . നീന്തി കളിക്കാൻ വൃത്തിയുള്ള, സ്വകാര്യമായ  ഒരു വലിയ കുളം  ഈ ലോകത്ത് നിന്ന് അപ്രത്യക്ഷമായിക്കൊണ്ട് ഇരിക്കുന്ന ഒരു പ്രതിഭാസം ആണ് . അങ്ങനെ ഒന്ന് ഇവിടെ ഉണ്ട് എന്നതും നിങ്ങൾ അതിൽ ഇത്രയേറെ നീന്തിക്കളിച്ചു എന്നതും  ഒരു പക്ഷേ ഭാവിയിൽ നിങ്ങൾ അത്ഭുതത്തോടെ ഓർത്തേക്കാം. ചുരുങ്ങിയത് വെക്കേഷനുകളിൽ എങ്കിലും സമപ്രായക്കാരായ മറ്റു കുട്ടികളൊത്ത് കളികളിലും മറ്റും മുഴുകി നിശ്ചിന്തരായി ഉല്ലസിക്കാൻ ഒരു ഇടവും, അവിടെ എത്താനുള്ള അവസരവും, അത് വഴി നിങ്ങൾ ഭാവിലേക്കായി പടുത്തുയർത്തുന്ന സുഖമുള്ള ഓർമ്മകളുടെ ഭണ്ടാരവും. അതിനേക്കാൾ  വലുതായി ഒരു നിധി  മറ്റെന്തുണ്ട് ?! കാണാതെ പോയതൊക്കെയും കാട്ടിത്തരുന്നവൾ ആ പൂമുഖത്തിരുന്ന് നിങ്ങൾക്ക് ഈ നിധികളെല്ലാം കാട്ടി തരുന്ന  ഒരു നാൾ വരട്ടെ! പുത്തങ്കോലോത്തെ കുട്ടികളുടെ കളികൾക്ക് വേദിയാവാൻ പെരട്ടക്കുളം കാലാകാലം നിലനിൽക്കട്ടെ !

ടോഫിയോട് വിടപറയുമ്പോൾ

 ഇന്നലെ ടോഫിയെ കണ്ടിരുന്നു. ഇനി കാണില്ല എന്ന സത്യം ഇന്ന് രാവിലെ ആണ് അറിഞ്ഞത്. നിഷ്കളങ്കമായ ആ കണ്ണുകൾ എന്നെന്നേക്കുമായി അടഞ്ഞിരിക്കുന്നു. പൊതുവിൽ ഞാൻ ഒരു മൃഗസ്നേഹി അല്ല. എങ്കിലും മനസ്സിനകത്ത് എവിടെയോ ഒരു വിങ്ങൽ. എനിക്ക് പ്രിയപ്പെട്ട ഒരാളെ നഷ്ടമായിരിക്കുന്നു എന്ന വേദന.

ഉറ്റ സുഹൃത്തുക്കളായ മത്തായിയും ശ്രുതിയും ഒരു പട്ടിയെ വാങ്ങി എന്നറിഞ്ഞപ്പോൾ പരിഭ്രമം ആയിരുന്നു മനസ്സിൽ ആദ്യം വന്നത് . എനിക്ക് പട്ടികളെ ഒരല്പം പേടി ആണ്. ഇനി എങ്ങനെ അവരുടെ വീട്ടിൽ പോവും? പിന്നെ മനസ്സിൽ ഉറപ്പിച്ചു, അവരുടെ വീട്ടിൽ പോവുന്നത് നിർത്താൻ പറ്റില്ല. അതുകൊണ്ട് പട്ടിയെ എങ്ങനെ എങ്കിലും ഇണക്കുക തന്നെ. അങ്ങിനെ ഞാൻ ആദ്യമായി ടോഫിയെ കണ്ടു. വെള്ളയും ബ്രൗണും കലർന്ന നിറത്തിൽ , നിഷ്കളങ്കമായ കണ്ണുകളുള്ള ടോഫി! പതുക്കെ എൻ്റെ പേടി മാറി. ഞാൻ ടോഫിയെ താലോലിക്കാൻ തുടങ്ങി. ടോഫി ആ വീട്ടിലെ ഒരംഗം തന്നെ എന്ന് മനസ്സ് പറഞ്ഞു.

ടോഫി ഒരല്പം വളർന്നപ്പോൾ നിത്യേന എന്നോണം ടോഫിയെ താലോലിക്കാൻ അവസരം ഉണ്ടായി. എന്നും രാവിലെ ഞാൻ നടക്കുന്ന സമയത്ത് , ശ്രുതി അപ്പാർട്മെന്റിലെ 'ഡോഗ് പാർക്ക്'-ലേക്ക് കൊണ്ട് പോവും വഴി ടോഫി എന്റെ അടുത്ത് വരും. കഴുത്തിൽ തടവുന്നത് ടോഫിയ്ക്ക് വളരെ ഇഷ്ടം ആണ് . അടുത്ത് വന്ന് കുറച്ച് നേരം അത് മേടിച്ചിട്ടേ പോവൂ. ഏതെങ്കിലും ഒരു പൂച്ചയുടെ മണം പിടിച്ചാണ് വരുന്നത് എന്ന് വെച്ചാൽ പിന്നെ ടോഫി അത്ര പരിഗണന തരില്ല. നടക്കുമ്പോൾ ഞാൻ അപ്പാർട്മെന്റിന് പുറത്തേക്ക് ഉള്ള വഴിയുടെ അടുത്ത് എത്തുമ്പോൾ കിഴക്കോട്ട് നോക്കും. ദൂരെ നിന്നും ശ്രുതിയെയും വലിച്ചുകൊണ്ട് ടോഫി നടന്ന് വരുന്നുണ്ടാവും. നിലാവിൻറെ കുളിർമ അനുഭവിപ്പിക്കുന്ന കണ്ണുകൾ ഉള്ള ടോഫിയുടെ രൂപം പ്രഭാത സൂര്യന് നേരെ! ഇന്നും ഞാൻ ആ വഴിയിലേക്ക് നോക്കി, ടോഫിയെ ഇനി ആ വഴി കാണില്ല എന്ന ഒരു വിങ്ങലോടെ.

രഘുവിന്റെ കല്യാണത്തിന് ക്ഷണിക്കാൻ ആണ് ഇന്നലെ മത്തായിയുടെ വീട്ടിൽ പോയത്. ടോഫിക്ക് പതിവ് ഉത്സാഹം ഇല്ല. എങ്കിലും വീട്ടിലേക്കു കേറുമ്പോൾ തന്നെ ടോഫി വന്ന് എന്നെ പറ്റിക്കൂടി. രാവിലെ മുതൽ ടോഫിക്ക് ഛർദ്ദി ആണെന്ന് അറിഞ്ഞു. അടുത്ത് വന്ന് കിടന്ന ടോഫിയെ ഞാൻ പതിയെ തലോടിക്കൊണ്ടിരുന്നു . ആ കണ്ണുകളിൽ ഒരു ക്ഷീണം നിഴലിച്ചുവോ? അറിയില്ല. പതിവ് നിഷ്കളങ്കതയോടെ ടോഫിയുടെ കണ്ണുകൾ ഇടക്ക് എന്നെ നോക്കിക്കൊണ്ടിരുന്നു. ഇറങ്ങാൻ തുടങ്ങുമ്പോൾ ടോഫി കുരച്ചില്ല. അതല്ല പതിവ് . ആരും പോവുന്നത് ടോഫിക്ക് ഇഷ്ടം അല്ല . ഇറങ്ങി, വലകൊണ്ടുള്ള വാതിൽ അടച്ചപ്പോഴാണ് ടോഫി ഓടി വന്നത്. ശബ്ദം ഉണ്ടാക്കാതെ ടോഫി ഞാനും രോഹിണിയും പോവുന്നത് നോക്കി നിന്നു. അവസാന കൂടിക്കാഴ്ച!

ഒരിക്കൽ നല്ല നിലാവുള്ള ഒരു രാത്രി, പാറുവും ഞാനും രോഹിണിയും പുറത്ത് സംസാരിച്ച് നടക്കുമ്പോൾ വിഷയം ചന്ദ്രന്റെ ഉപരിതലത്തിൽ കാണുന്ന രൂപം എന്താണ് എന്നായി . മുയൽ ആണെന്ന് ഞാൻ പറഞ്ഞു. കുട്ടിക്കാലത്ത് കേട്ട കഥയിൽ മനസ്സിൽ ഉരുത്തിരിഞ്ഞ രൂപം. പക്ഷെ ചിലർ അത് ഒരു പട്ടിയുടെ രൂപം ആയിട്ടാണ് കാണുന്നത് എന്ന് വായിച്ച ഓർമ്മ ഞാൻ പാറുവിനോട് പറഞ്ഞു. ചിലപ്പോ നമ്മടെ ടോഫിയെ പോലെ ഏതെങ്കിലും പട്ടി ആവും എന്ന് പറഞ്ഞു പാറു ചിരിച്ചു.

ഇന്ന് രാവിലെ നടക്കുമ്പോൾ സൂര്യന് എതിരേ മാനത്ത് ചന്ദ്രനും ഉണ്ടായിരുന്നു. ഇന്ന് ഞാൻ അവിടെ കണ്ടതും , ഇനി അവിടെ കാണുന്നതും  നിന്റെ രൂപം ആണെന്ന് വിചാരിക്കാനാണ്  എനിക്കിഷ്ടം, ടോഫി. നീ എന്നും അവിടെ ഇരുന്ന് ആ നിഷ്കളങ്കമായ കണ്ണുകൾ കൊണ്ട് ഞങ്ങളെ നോക്കുന്നു എന്നും. നിനക്ക് സ്വസ്തി!

ഒരു ദിവസത്തിന്റെ ഓര്‍മ്മയ്ക്ക്

 26 ഡിസംബര്‍ 2021, ജീവിതത്തില്‍ ‍  മുത്തശ്ശിയുടെ  സാന്നിദ്ധ്യം  ഓര്‍മ്മകളിലേക്ക്  ചുരുങ്ങിയ ദിവസം.  സങ്കടം നിറഞ്ഞ ഒരു ദിവസത്തെ വാക്കുകളില്‍ നിരത്തേണ്ട ആവശ്യം ഉണ്ടോ? മനസ്സില്‍ പല കുറി ആലോചിച്ചു.  ഒടുവില്‍ അങ്ങനെ വേണം എന്നു തീരുമാനിച്ചതിന്റെ  ഫലമാണ് ഈ കുറിപ്പ്.  എന്തിന് എന്ന് ഇപ്പോളും  തീര്‍ച്ചയില്ല.  വ്യക്തമായ  അനുഭവങ്ങളെ കാലം അവ്യക്തമായ ചില മനച്ചിത്രങ്ങളിലേക്ക് ചുരുക്കുന്ന ചെപ്പടി വിദ്യക്ക് വഴങ്ങാതിരിക്കാന്‍ ആവാം, അല്ല അന്നത്തെ ദുഖത്തിന്‍റെ തീക്ഷ്ണത ഒരു കൊല്ലത്തിനിപ്പുറം ഒരു ചെറു നോവായി ചുരുക്കുന്ന കാലത്തിന്‍റെ നിതാന്തമായ ഇന്ദ്രജാലത്തില്‍ മയങ്ങുന്നതു കൊണ്ടും ആവാം.  ഞാന്‍ കണ്ട ആ ദിവസത്തെ , എന്‍റെ മനസ്സില്‍ നിറഞ്ഞ ചിത്രങ്ങളെ, ചിന്തകളെ ഇവിടെ കൂട്ടി  ഇടുന്നു. വാക്കുകളില്‍ മുത്തശ്ശിക്ക്  ഒരു ചാത്തം (ശ്രാദ്ധം) ഊട്ട്.

ചിറക്കല്‍ കോവിലകത്ത് പത്താമുദയം ആഘോഷം. ഞാന്‍ രോഹിണിയുടെ വീട്ടില്‍ ആണ്. രാവിലെ അമ്മ വിളിച്ചു, "മുത്തശ്ശി ആകെ restless  ആണ്. ഇന്നലെ രാത്രി ഒട്ടും ഉറങ്ങീട്ടില്ല.  അജമ്മാമനോട് ഒന്നു പറയൂ. എന്നിട്ട് മിഥുന്‍ ഒന്നിങ്ങട് വരൂ". ഒരാഴ്ചയായി മുത്തശ്ശിക്ക് ചെറിയ വയ്യായ ഉണ്ട്.  ഛര്‍ദ്ദിയും ക്ഷീണവും വിശപ്പില്ലായ്മയും. എന്നാലും നടക്കുന്നുണ്ട്, ഞങ്ങളോട് വര്‍ത്തമാനം പറയുന്നുണ്ട് , പൊതുവേ സീരിയസ് ആയ ഒരു വയ്യായ ആണെന്ന ലക്ഷണം ഇല്ല.  അജമ്മാമനോട് പറഞ്ഞിട്ട് ഞാന്‍ വീട്ടിലേക്ക് വന്നു. മുത്തശ്ശി കിടക്കുകയാണ് , ചിറ്റമ്മയും ഇച്ചേച്ചി മുത്തശ്ശിയും മുറിയില്‍ ഉണ്ട് . ഞാന്‍ ചെന്നു കയറിയപ്പോള്‍ അമ്മ ഫോണില്‍ ആണ്. അജമ്മാമന്‍ പറഞ്ഞയച്ച് മുത്തശ്ശിയുടെ രക്തം പരിശോധിക്കാന്‍ വരുന്ന നഴ്സുമാര്‍ക്ക് വഴി പറഞ്ഞു കൊടുക്കുന്നു. എന്നെ കണ്ടപ്പോള്‍ ചിറ്റമ്മ പറഞ്ഞു "ദേ മിഥുന്‍ വന്നു അമ്മേ". മുത്തശ്ശി എന്നെ ഒന്നു നോക്കി. ഞാന്‍ ചോദിച്ചു "എന്താ മുത്തശ്ശീ?". ക്ഷീണിതമായ ഒരു മറുപടി "വയ്യ". അമ്മ പറഞ്ഞത് മാതിരി മുത്തശ്ശി ആകെ അസ്വസ്ഥ ആണ്. കിടക്കുന്നു, അഞ്ചു മിനിറ്റ് കഴിഞ്ഞു എണീക്കുന്നു , വീണ്ടും കിടക്കുന്നു. ചിറ്റമ്മ പറഞ്ഞു "മിഥുന്‍ അടുത്ത് ഇരിക്കും, അമ്മ കിടക്കൂ". അതിനു മറുപടി ഒന്നും പറഞ്ഞില്ല. ഞാന്‍ മുത്തശ്ശിയുടെ അടുത്ത് കട്ടിലില്‍ ഇരുന്നു. 

കുറച്ചു കഴിഞ്ഞു നഴ്സുമാര്‍ വന്നു. മുത്തശ്ശി കിടന്നു കൊണ്ട് തന്നെ അവര്‍ രക്തം എടുത്തു. "എന്‍റെ vain കിട്ടാന്‍ ബുദ്ധിമുട്ടുണ്ടോ?" ക്ഷീണിത  സ്വരത്തില്‍ മുത്തശ്ശി ചോദിച്ചു. ഇല്ലെന്നു പറഞ്ഞ് നഴ്സ് രക്തം എടുത്ത് എണീറ്റു. രണ്ടു മണിക്കൂറിനുള്ളില്‍ ലാബില്‍ വന്നാല്‍ റിസല്‍റ്റ് കിട്ടും. ഒരു 12 മണിയോടെ ചെന്നാല്‍ മതി. ഞാനും രഘുവും മുത്തശ്ശിയോട് ഓരോ തമാശകള്‍ പറഞ്ഞ് മുത്തശ്ശിയെ ഉഷാറാക്കാന്‍ നോക്കി. പതിവ് പോലെ മുത്തശ്ശി അത് ആസ്വദിക്കുന്നില്ല.   ചിറ്റമ്മ പറഞ്ഞത് അനുസരിച്ച് മുത്തശ്ശി എന്‍റെ നെഞ്ചില്‍ ചാരി ഇരുന്നു. ഇടയ്ക്ക് നിതിന്‍ വീഡിയോ കോള്‍ ചെയ്തു. മുത്തശ്ശി കുറച്ചു എന്തോ പറഞ്ഞു. എന്നിട്ട് പിന്നേയും കണ്ണടച്ച് എന്‍റെ മേത്ത് ചാരി കിടന്നു.  മുത്തശ്ശിക്ക് പാട്ടു കേള്‍ക്കാന്‍ എന്നും ഇഷ്ടം ആണ്. ഞാന്‍ ജോണ്‍സണ്‍ മാഷുടെ പാട്ടുകള്‍ വെച്ചു. എനിക്കു കേള്‍ക്കാനും , മുത്തശ്ശിക്ക് കേള്‍ക്കാനും. മുത്തശ്ശി എന്‍റെ നെഞ്ചില്‍ കിടന്ന് ഉറങ്ങി, ഒരു 45 മിനിറ്റോളം. ശ്വാസത്തിന് നല്ല ശബ്ദം ഉണ്ടായിരുന്നു. ഞാനും ചിറ്റമ്മയും ആംഗ്യം കാണിച്ചു, ഇതെന്താ ഇങ്ങനെ ഒരു ശബ്ദം? എങ്കിലും ജീവിതത്തിന്‍റെ അവസാന ശ്വാസത്തിലേക്കാണ് ആ ശബ്ദമാനമായ ശ്വാസോച്ഛ്വാസം എന്ന് ഞങ്ങള്‍ കരുതിയതേ ഇല്ല.   പാട്ടുകള്‍ പലതു കഴിഞ്ഞു, ഞാന്‍ സല്ലാപത്തിലെ 'പാദ സ്മരണ സുഖം' എന്ന പാട്ട് വെച്ചു . മുത്തശ്ശി ഉറക്കം ആണ്. അടുത്ത പാട്ട് ഏത് വേണം എന്നു ഫോണില്‍ തിരയുമ്പോള്‍ മുത്തശ്ശി ഉണര്‍ന്നു. "മതി കുട്ടാ , ഇനി ഞാന്‍ കിടക്കാം". "ഇത്തിരി നേരം കൂടി കിടന്നോളൂ മുത്തശ്ശി " ഞാന്‍ പറഞ്ഞു. "വേണ്ട, കിടക്കാം" മുത്തശ്ശി വീണ്ടും കിടക്കയില്‍ കിടന്നു. ഞാന്‍ പാട്ട് നിര്‍ത്തി അടുത്തിരുന്നു. ചിറ്റപ്പന്‍ ചാലക്കുടിയില്‍ നിന്നും വന്നപ്പോള്‍ മുത്തശ്ശി ചിറ്റമ്മയോട് ചോദിച്ചു "മുരാരിക്ക് കാപ്പി കൊടുത്തോ?". വയ്യാതിരിക്കുമ്പോളും മറ്റുള്ളവരുടെ കാര്യങ്ങള്‍ ശരിക്ക് നടക്കുന്നില്ലേ എന്ന് ഉറപ്പ് വരുത്തല്‍. ഒരു പക്ഷേ മുത്തശ്ശിയുടെ ജീവിതത്തെയും സ്വഭാവത്തേയും അടയാളപ്പെടുത്തുന്ന ചിത്രം. 

മണി പന്ത്രണ്ടോടടുക്കാറായി. ലാബില്‍ നിന്നും റിപ്പോര്‍ട്ട് മേടിക്കാന്‍ ഞാനും രഘുവും തിരിച്ചു. ലാബില്‍ ചെന്നപ്പോള്‍ കുറച്ചു വെയിറ്റ് ചെയ്യാന്‍ പറഞ്ഞു. അല്പ നേരത്തിത്തിന് ശേഷം, അവര്‍ റിസല്‍റ്റ് തന്നു. രക്തത്തിലെ ചില അളവുകള്‍ ‍ വളരെ കൂടുതല്‍ ആണ്. ആദ്യത്തെ പരിശോധന തെറ്റിയോ എന്നറിയാന്‍ ഒരിക്കല്‍ കൂടി ടെസ്റ്റ്  നടത്തിയതു കൊണ്ടാണ് വൈകിയത്. രഘു റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍ നോക്കിയിട്ട് പറഞ്ഞു, ഹോസ്പിറ്റലിലേക്ക് മാറ്റേണ്ടി വരും. തിരിച്ച് പുറപ്പെടുമ്പോള്‍ അമ്മ വിളിച്ചു. "നിങ്ങള്‍ വേഗം വരൂ മുത്തശ്ശിക്ക് ആകെ സുഖം ഇല്ല". റിപ്പോർട്ട്  അജമ്മാമന് വാട്ട്സാപ്പില്‍ അയച്ചിട്ട് വേഗം വീട്ടിലേക്ക് തിരിച്ചു.  എത്തുമ്പോള്‍ അമ്മ അജമ്മാമനോട് ഫോണില്‍ സംസാരിക്കുന്നു. ഫോണ്‍ എനിക്കു തന്നിട്ട് അമ്മ അകത്തേക്ക് പോയി. "നമുക്ക് ഹോസ്പിറ്റലിലേക്ക് കൊണ്ട് പോവാം മിഥുന്‍.  കുറച്ചു സീരിയസ് ആണ്. മോഡേണ്‍ ഹോസ്പിറ്റല്‍ ആവും നല്ലത്. " അജമ്മാമന്‍ പറഞ്ഞു. ഫോണ്‍ കട്ട് ചെയ്ത്, അടുത്ത നടപടി ആലോചിച്ച് നില്‍ക്കുമ്പോള്‍ അകത്തു നിന്നും അമ്മയുടെ വിളി "മിഥുന്‍ വേഗം വരൂ".

ഞാന്‍ മുറിയിലേക്ക് ചെല്ലുമ്പോള്‍ എല്ലാവരും മുത്തശ്ശിയുടെ ചുറ്റും നിൽക്കുന്നു . അമ്മ, ചിറ്റമ്മ, ഇച്ചേച്ചി മുത്തശ്ശി, രഘു, അച്ഛന്‍, ചിറ്റപ്പന്‍.  മുത്തശ്ശി തല ഒരല്പം വലത്തോട്ട് ചരിച്ച് പിടിച്ചിരിക്കുന്നു. ചിറ്റമ്മ മുത്തശ്ശിയുടെ വായുടെ അരികില്‍ ഒരു തോര്‍ത്ത് പിടിച്ചിട്ടുണ്ട്. മുത്തശ്ശി ഛര്‍ദ്ദിച്ചതോ മറ്റോ ആണെന്ന് തോന്നി. ചിറ്റമ്മ പറഞ്ഞു, "അമ്മേ ദേ മിഥുന്‍ വന്നു, നോക്കൂ". മുത്തശ്ശി നോക്കുന്നില്ല. തല വീണ്ടും നേരെ ആക്കി കിടക്കുന്നു. ഞാന്‍ മുത്തശ്ശിയുടെ അടുത്ത് ഇരുന്നു. മുത്തശ്ശിയെ മാറത്ത് തലോടി. ഞാന്‍ മുത്തശ്ശിയുടെ ശ്വാസഗതി നോക്കിയില്ല. ആകെ എന്തു വേണം എന്നറിയാത്ത ഒരു അവസ്ഥ. മരണം എന്ന യാഥാര്‍ഥ്യം അപ്പോളും എന്‍റെ ചിന്തയില്‍ ഇല്ല. മുത്തശ്ശിയുടെ ബോധം പോവുന്നു എന്ന് മാത്രം ആണ് ഞാന്‍ കരുതുന്നത്.  ചിറ്റമ്മയും അമ്മയും ഇച്ചേച്ചി മുത്തശ്ശിയും എല്ലാം കരഞ്ഞു കൊണ്ട് ജപിച്ചു തുടങ്ങി "നാരായണാ നാരായണാ". ആദ്യം ആയി ഒരു പക്ഷേ ഇത് മുത്തശ്ശിയുടെ അവസാനം ആണെന്ന ബോധ്യം എന്‍റെ മനസ്സില്‍ മിന്നി. അപ്പോളും ഞാന്‍ മുത്തശ്ശിയുടെ മുഖത്തേക്ക് ശ്രദ്ധിച്ചില്ല, അങ്ങനെ ആണെങ്കില്‍ ശ്വാസം നിലക്കുന്ന മന്ദതാളം ഒരു പക്ഷേ ഞാന്‍ കണ്ടേനെ. ആ നിമിഷം ഇപ്പോളും എന്‍റെ മനസ്സില്‍ അവ്യക്തമാണ്.

എന്തുകൊണ്ട് എന്നറിയാത്ത ഏതോ ഉള്‍പ്രേരണയില്‍  ഞാനും ജപിച്ചു തുടങ്ങി,  മനസ്സില്‍ വന്നത് ഭഗവതി ആണ്.  "ഭദ്രകാളീ പരദേവതേ ജയ.. ", ഞാന്‍ മുത്തശ്ശിയുടെ  മാറില്‍ തലോടിക്കൊണ്ട് ജപിച്ചു.  പിന്നെ  മുത്തശ്ശിയുടെ മുഖത്തേക്ക് നോക്കി. ശ്വാസഗതിക്ക് ശബ്ദം ഇല്ല. മുത്തശ്ശിയുടെ നാക്ക് ഒരല്പം പുറത്തേക്ക് വന്നു, അടുത്ത ശ്വാസത്തോടെ അകത്തേക്ക് തന്നെ പോയി.  അത്രയും നേരം രഘു എന്‍റെ അടുത്ത് ഉണ്ടായിരുന്നു എന്ന കാര്യം ഞാന്‍ ശ്രദ്ധിക്കുന്നത് രഘുവിന്‍റെ തേങ്ങല്‍ കേട്ടപ്പോള്‍ ആണ്. രഘു മുത്തശ്ശിയുടെ പള്‍സ് നോക്കുകയായിരുന്നു. കിട്ടുന്നില്ല എന്ന് മനസ്സില്ലായ രഘു കരഞ്ഞു കൊണ്ട് പുറത്തേക്ക് പോയി. മുത്തശ്ശി മരിക്കുകയാണ് എന്ന സത്യം ഞാന്‍ അറിഞ്ഞു.  പക്ഷേ , ഒരു മരവിപ്പ്, ഒന്നും മനസ്സില്‍ തങ്ങുന്നില്ല. പിന്നീട് കുറച്ചു നിമിഷം എന്‍റെ മനസ്സില്‍ ഇല്ല.  ബോധ്യം തിരിച്ച് വരുമ്പോള്‍ ഞാനും മുത്തശ്ശിയും മാത്രം ആണ് മുറിയില്‍ , ഓമന മുത്തശ്ശി അകത്തേക്ക് വന്നു. "കഴിഞ്ഞോ " എന്ന് ചോദിക്കും വിധം എന്നെ നോക്കി. ഓമന മുത്തശ്ശി ഒരു വിരല്‍ മുത്തശ്ശിയുടെ മൂക്കിന് താഴെ പിടിച്ചു. ഒന്നും പറയാതെ പുറത്തേക്ക് പോയി. 

ഉടന്‍ അജമ്മാമന്‍ അകത്തേക്ക് വന്നു. രോഹിണി അജമ്മാമനെയും കൂട്ടി വന്നതാണ് എന്ന് പിന്നീട് ഞാന്‍ മനസ്സിലാക്കി. അജമ്മാമന്‍ മുത്തശ്ശിയുടെ പള്‍സും മറ്റും പരിശോധിച്ചു. കണ്ണില്‍ ടോര്‍ച്ച് അടിച്ചു നോക്കി. ഇതെല്ലാം ഞാന്‍ മുത്തശ്ശിയുടെ കാല്‍ക്കല്‍ ഇരുന്നു കാണുകയാണ്.  മുത്തശ്ശിയുടെ കണ്ണ് അടച്ചു എന്ന് ഉറപ്പ് വരുത്തി അജമ്മാമന്‍ മുത്തശ്ശിയുടെ കാലില്‍ തൊട്ട് വന്ദിച്ച്  അസ്വസ്ഥനായി പുറത്തേക്ക് പോയി.  ഒരു ജീവിതം അവസാനിച്ചു എന്ന സാക്ഷ്യം. എന്‍റെ മനസ്സിലെ മരവിപ്പ് മാറിയില്ല, സത്യം മനസ്സില്‍ ഉറച്ചു എങ്കിലും. ഞാന്‍ നിലത്ത് ഇരുന്നു മുത്തശിയുടെ കാല്‍ പാദത്തില്‍ എന്‍റെ നെറുക്  മുട്ടിച്ചു. ആ സ്നേഹാനുഗ്രഹങ്ങള്‍ അവസാനമായി ഒരിക്കല്‍ കൂടി വാങ്ങാന്‍. പതുക്കെ പുറത്തേക്ക് വന്നു, അമ്മയും ചിറ്റമ്മയും ഇച്ചേച്ചി മുത്തശ്ശിയും കരയുന്നു. ഓമന മുത്തശ്ശി മൂകയായി ഇരിക്കുന്നു. രോഹിണി അടുത്തേക്ക് വന്നു , ഞാന്‍ രോഹിണിയെ കെട്ടി പിടിച്ചു , സങ്കടം അപ്പോളും കണ്ണീരായി മാറിയില്ല. സുധവല്ല്യമ്മ വന്നു , മുഖത്ത് അവിശ്വാസം "ചേച്ചി, ഇപ്പോ.. ഒരു കുഴപ്പോം ഇല്ല്യാണ്ട് ഇരിക്ക്യായിരുന്നൂലോ, ഇത്.." വാക്കുകള്‍ മുറിഞ്ഞു. മോഹനമ്മാമന്‍ വന്നു "ഞാന്‍ വൈകി, ഞാന്‍ വരാന്‍ വൈകി " എന്ന് പറഞ്ഞ് അകത്തേക്ക് പോയി. ഞാന്‍ വാതില്‍ക്കല്‍ തന്നെ നിന്നു. 

പാറുവിനെ കൂട്ടി രാധികമ്മായി വന്നു. പാറു ഉറക്കെ കരയുന്നുണ്ട് "ഞാന്‍ വല്യേ മുത്തശ്ശിയെ  miss ചെയ്യും, ഞാന്‍ വല്യേ മുത്തശ്ശിയെ miss ചെയ്യും".  ആ വാക്കുകള്‍ എന്‍റെ ഉള്ളിലെ ദുഖത്തെ കണ്ണീരിലേക്ക് ഒഴുക്കാന്‍ ഉള്ള വഴി തുറന്നു. ഞാന്‍ പാറുവിനെ കെട്ടിപ്പിടിച്ച് ആശ്വസിപ്പിക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചു "കരയണ്ട , കരയണ്ട", കണ്ണീരില്‍ വാക്കുകള്‍ ഇടറി. ഒന്നു കരയുന്നത് മനസ്സിനെ ദൃഢം ആക്കാന്‍ ഉള്ള ഒരു ഉപാധി ആണെന്ന് തോന്നുന്നു. ഞാന്‍ ആ യാഥാര്‍ഥ്യവും ആയി പൊരുത്തപ്പെട്ടു. മുത്തശ്ശിയെ കട്ടിലില്‍ നിന്നും ഇറക്കി പുറത്തെ മുറിയിലേക്ക് കിടത്തി. വിളക്ക് വെച്ചു, ചുറ്റും ഭസ്മം ഇട്ടു. ആളുകള്‍ ഓരോരുത്തരായി വന്നു കൊണ്ടിരുന്നു. ഞാന്‍ പുറത്തേക്ക് പോയി ഇരുന്നു. പലരും വരുന്നു പോവുന്നു.  രഘു അമ്മാമന്‍ കണ്ണ് തുടച്ചു കൊണ്ട് പുറത്തേക്ക് വരുന്നത് കണ്ടു. എന്നും മുത്തശ്ശിക്ക് സഹായം ആയിരുന്ന ആള്‍.  അരുണ്‍ കരഞ്ഞുകൊണ്ട് അകത്തു പോയി  ദുഖം അടക്കാന്‍ ആവാതെ തേങ്ങി കരഞ്ഞു കൊണ്ട് പുറത്തേക്ക് വന്നു. മുത്തശ്ശിയെ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ ചിരിപ്പിച്ച ആളുകളില്‍ അരുണ്‍ ഇല്ലാതിരിക്കില്ല.  ഇനി ആ ചിരി ഇല്ല.  അകത്ത് പാറു മുത്തശ്ശിയുടെ അടുത്ത് നിന്ന് മാറാതെ ഇരിക്കുന്നു. ഞാന്‍ പാറുവിനെ പുറത്തേക്ക് വിളിച്ചു. "എനിക്ക് വല്യേ മുത്തശ്ശിയുടെ അടുത്ത് ഇരുന്നാൽ  മതി", പാറു കരഞ്ഞു കൊണ്ട് പറഞ്ഞു.  ഇനി അധികം ആ മുഖം കാണാന്‍ പറ്റില്ലല്ലോ. ഞാന്‍ നിര്‍ബന്ധിച്ചില്ല. 

നിതിന്‍ എത്താന്‍ കാക്കേണ്ടതില്ല . മുത്തശ്ശിയുടെ മൃതദേഹം കണ്ടിട്ട് എന്തിന്. നല്ല സന്തോഷത്തില്‍ കണ്ട രൂപം മതി മനസ്സില്‍.  സംസ്കാരത്തിന് ഉള്ള ഒരുക്കങ്ങള്‍ തുടങ്ങി.  മുത്തശ്ശിയുടെ മേല്‍ വാഴയില വിരിച്ചു , ഭസ്മം തൊട്ടു, ചുവന്ന പട്ട് പുതപ്പിച്ചു. ഞാന്‍ പാറുവിനെ നോക്കി. പാറു ശാന്തയായി എല്ലാം കണ്ടു നില്‍ക്കുന്നു. മനസ്സിലെ ദുഖം എല്ലാം കരഞ്ഞ് ഒഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു. വല്യ മുത്തശ്ശി ഇനി ഓര്‍മ്മകളില്‍ മാത്രം എന്ന ബോധ്യത്തോട് പൊരുത്തപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. രഘുവും ഞാനും ചിറ്റപ്പനും രഘു അമ്മാമനും മൃതദേഹം മുളം കോണിയിലേക്ക് എടുത്തു വെച്ചു. കയറുകൊണ്ട് കെട്ടി. എന്‍റെ മനസ്സില്‍ ഒരു തരം നിര്‍വികാരത. ഇത് ഞാന്‍ അറിയുന്ന മുത്തശ്ശി അല്ല. ഒരു ദേഹം മാത്രം.  ഞങ്ങള്‍ ശ്മശാനത്തിലേക്ക് നടന്നു. ക്രിയയ്ക്ക് മന്ത്രങ്ങള്‍ ഉരുവിടുമ്പോള്‍ മനസ്സില്‍, 'ഇതെല്ലാം ഭൂമിയില്‍ ഉള്ളവര്‍ക്ക് സമാധാനം കിട്ടാന്‍ വേണ്ടി',  എന്നു പറയുന്ന ശങ്കരാചാര്യര്‍ കഥ ഓര്‍ത്തു. പട്ടടയിലേക്ക് മുത്തശ്ശിയെ കിടത്തി മുളം കോണി ഊരി മാറ്റി. വായില്‍ അരിയിട്ടു. മന്ത്രങ്ങള്‍ ഉരുവിട്ട് കത്തിച്ച അഗ്നി പട്ടടയുടെ താഴേക്ക് ഇട്ടു. പറഞ്ഞു തന്ന വാക്യങ്ങള്‍ ഉരുവിട്ട് ഞാനും രഘുവും വെള്ളം നിറച്ച കുടവുമായി പ്രദക്ഷിണം വെച്ചു . കുടം ഉടച്ച് തിരിഞ്ഞു നോക്കാതെ തിരിച്ച് പോവണം എന്നാണ്. അങ്ങനെ ചെയ്തു. 

കുളത്തില്‍ കുളിച്ചു  'ലക്ഷ്മി'യിലേയ്ക്ക് കയറുമ്പോള്‍ രഘു അമ്മാമന്‍ പറഞ്ഞു "ചേച്ചി ഇവിടെ അകത്ത് തന്നെ ഉണ്ട് എന്നൊരു തോന്നല്‍. മരിച്ചു എന്നു ബോധ്യം വരുന്നില്ല". ഇല്ല മുത്തശ്ശി ഇവിടെ  ഉണ്ട്. ആ ദേഹം മാത്രം ആണ് ശ്മശാനത്തില്‍ എരിഞ്ഞത്. കുറച്ചു കഴിഞ്ഞ് നിതിന്‍ വന്നു. ശ്മശാനത്തില്‍ പോയി നമസ്കരിച്ച് തിരിച്ച് വന്നപ്പോള്‍ ആണ് ഞങ്ങള്‍ കണ്ടത്. ഒന്നും മിണ്ടിയില്ല, പരസ്പരം കെട്ടിപ്പിടിച്ചു. വാക്കുകള്‍ വെറുതെ ആകുന്ന നിമിഷം ആണ്, എന്തിന് വെറുതെ അവ ചിലവിടണം.  അച്ഛനും ചിറ്റപ്പനും ശ്മശാനത്തില്‍ നിന്നും തിരിച്ചു വന്നു, അഗ്നി മുത്തശ്ശിയുടെ ശരീരം മുഴുവനായും ഭസ്മമമാക്കിയിരിക്കുന്നു. മുത്തശ്ശി എന്ന വ്യക്തിയുടെ നേരില്‍ കാണാവുന്ന രൂപം ഇനി ഇല്ല. ഓര്‍മ്മകളും ചിത്രങ്ങളും കഥകളും പഠിപ്പിച്ച പാഠങ്ങളും ഇവിടെ അവശേഷിക്കും . അങ്ങിനെ ഇന്നും  മുത്തശ്ശി 'ലക്ഷ്മി'യില്‍ വസിക്കുന്നു.

മുത്തശ്ശിക്കഥ

വെള്ള സാരി ഉടുത്ത്, കയ്യില്‍ ബാഗും പിടിച്ച് കറുത്ത കണ്ണട വെച്ച്, കയ്യില്‍ വാച്ച് കെട്ടി റോഡില്‍ നിന്നും വീട് നില്‍ക്കുന്ന വഴിയിലേക്ക് തിരിയുന്ന വെളുത്ത രൂപം. ആ കാഴ്ചക്ക് ഇന്ന് മുപ്പതിലധികം വര്‍ഷങ്ങളുടെ പഴക്കം ഉണ്ട്. പക്ഷേ, അതാണ്‌ ഓര്‍മയില്‍ ആദ്യം വരുന്ന മുത്തശ്ശി രൂപം. ‘ലക്ഷ്മി’യുടെ ഗെയ്റ്റില്‍ നിന്നും ആ വരവ് കണ്ടു നില്‍ക്കുന്ന എന്‍റെ ഓര്‍മ്മച്ചിത്രത്തില്‍ അടുത്ത് ആരോ ഉണ്ട്. ആരെന്ന് ഓര്‍മ്മയില്ല. മുത്തശ്ശി അധ്യാപനത്തില്‍ നിന്ന് വിരമിക്കുന്ന അവസാന നാളുകളില്‍ ആവണം. കാരണം, പിന്നീടാണ് ഞാന്‍ യാത്രകളില്‍ മുത്തശിയുടെ സഹയാത്രികപദം ഏറ്റെടുത്തത്. ചെറുപ്പത്തില്‍ ഞാന്‍ ഒരു മുത്തശ്ശിക്കുട്ടി ഒന്നും ആയിരുന്നില്ല. കുട്ടിക്കാലത്ത് അച്ഛന്‍റെ വീട്ടില്‍ മുത്തശ്ശി വന്നപ്പോള്‍ ഞാന്‍ മൈന്‍ഡ് ചെയ്തില്ല എന്ന് ഇപ്പോളും ഇടയ്ക്ക് കളിയാക്കാറുണ്ട് മുത്തശ്ശി. അനിയന്‍ മുത്തശ്ശിയുടെ അടുത്ത് കിടന്ന് ഉറങ്ങാന്‍ തുടങ്ങിയപ്പോളും ഞാന്‍ അമ്മയോടും അച്ഛനോടും ഒപ്പം തന്നെ കിടക്കാന്‍ വാശി പിടിച്ചിരുന്നു. പിന്നീട് എപ്പോളാണ് ഞാന്‍ മുത്തശ്ശിയുമായി കൂടുതല്‍ അടുത്തത്? മുത്തശ്ശിയെ കണ്ടിട്ടും ഗൗനിക്കാതിരുന്ന കുട്ടിയില്‍ നിന്ന്, മുത്തശ്ശിയെപ്പോലെ ആവണം എന്ന് ആഗ്രഹിക്കുന്ന ഇന്നത്തെ ഞാനിലേക്ക് പരിണമിച്ചത്? അങ്ങിനെ പറയാന്‍ ഒരു നിമിഷം ഇല്ല. ഇന്നത്തെ ഞാനെന്ന വ്യക്തിയെ രൂപപ്പെടുത്തുന്ന സ്വാധീനങ്ങളില്‍ പല മനുഷ്യരും പല പുസ്തകങ്ങളും ഉണ്ട്. ആ സഞ്ചയത്തിന് ഒരു മുഖചിത്രം ഉണ്ടെങ്കില്‍ അത് നിസ്സംശയം മുത്തശ്ശിയുടേതാണ്. ഇന്നിപ്പോള്‍ ആയിരം പൂര്‍ണചന്ദ്രന്മാരുടെ നിറവില്‍ മുത്തശ്ശി ശതാഭിഷിക്തയാകുന്ന വേളയില്‍ ഞാന്‍ കണ്ട മുത്തശ്ശിയെ കുറിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നു.

മുത്തശ്ശിയെ നോക്കിക്കാണുമ്പോള്‍ ആദ്യം മനസ്സില്‍ വരുന്നത് മുത്തശ്ശിയോട് ഒരുമിച്ചുള്ള ബസ്‌ യാത്രകള്‍ ആണ്. സ്കൂള്‍ ടീച്ചര്‍ പദവി വിരമിച്ച ശേഷം മുത്തശ്ശി എന്നേയും കൂട്ടി ആണ് യാത്രകള്‍ പതിവ്. അതില്‍ ഒട്ടുമിക്ക അവസരങ്ങളിലും നടക്കുന്ന ഒരു കാര്യം ഉണ്ട്. ബസില്‍ കയറിയാല്‍ ടിക്കറ്റ്‌ എടുക്കേണ്ട എന്നത്. ബസ്‌ സ്റ്റാന്‍റ്റിലോ അതോ ബസിലോ മുത്തശ്ശി പഠിപ്പിച്ചിട്ടുള്ള ഏതെങ്കിലും വിദ്യാര്‍ത്ഥികളെ കാണും. അവര്‍ പറയും “തമ്പായി ടീച്ചറെ, ഞാന്‍ ടിക്കറ്റ്‌ എടുത്തോളാം”. മുത്തശ്ശി വിലക്കിയാലും അവര്‍ സമ്മതിക്കില്ല. ടീച്ചര്‍ ആയാല്‍ ബസില്‍ ടിക്കറ്റ്‌ എടുക്കണ്ട എന്നൊരു വിചാരം എനിക്ക് അക്കാലത്ത് ഉണ്ടായിരുന്നു. ഈ പറയുന്ന വ്യക്തികള്‍ ചിലരെങ്കിലും കണ്ടാല്‍ മുത്തശ്ശിയേക്കാള്‍ പ്രായം ഉള്ളവര്‍ ആണെന്നാണ്‌ കുട്ടി ആയ എനിക്ക് തോന്നാറ്. മുത്തശ്ശിക്ക് മുടി അത്ര നരച്ചിട്ടല്ല. തൂവെള്ള മുടിയുള്ള ഈ ‘വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍’ പലരും മുത്തശ്ശിയെ ടീച്ചറെ എന്ന് വിളിക്കുമ്പോള്‍ ഞാന്‍ മനസ്സില്‍ ചിരിക്കും. മുത്തശ്ശിയോട് പറഞ്ഞാല്‍ പറയും “ആ കുട്ടിയെ (നോട്ട് ദ പോയന്‍റ് യുവര്‍ ഓണര്‍, ‘കുട്ടി’) ഞാന്‍ ജോലിക്ക് കയറിയ കാലത്ത് പഠിപ്പിച്ചതാ. അന്നൊക്കെ തോറ്റ് തോറ്റ് പത്താം ക്ലാസില്‍ ഇരിക്കുന്ന കുറെ വികൃതികളെ ഞാന്‍ പഠിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഞങ്ങള്‍ തമ്മില്‍ വല്യ പ്രായവ്യത്യാസം ഒന്നും ഇല്ല്യ. അതാവും”. പിന്നീടും വീട്ടില്‍ മുത്തശ്ശിയെ കാണാന്‍ വരുന്ന പഴയ വിദ്യാര്‍ഥികളില്‍ മുത്തശ്ശിയോടുള്ള സ്നേഹം കാണാന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. ആ ബഹുമാനം ഒരു ടീച്ചര്‍ക്ക് കിട്ടാന്‍ എത്രമാത്രം ആ വിദ്യാര്‍ത്ഥിയെ സ്വാധീനിച്ചിട്ടുണ്ടാവണം എന്ന് മനസ്സിലാക്കാന്‍ ഉള്ള പ്രായം ആയപ്പോള്‍ മുത്തശ്ശിയോടുള്ള സ്നേഹവും ബഹുമാനവും എനിക്ക് വളര്‍ന്നു.

അക്കാലത്തൊരിക്കല്‍ ഞാനും മുത്തശ്ശിയും കൂടി ഒരു കല്യാണത്തിന് തൃശ്ശൂര്‍ക്ക് പോയി. ഞാന്‍ ഒരു ഏഴിലോ എട്ടിലോ മറ്റോ ആണ്. എനിക്ക് തൃശ്ശൂരിനെ കുറിച്ച് വല്യ ധാരണ ഒന്നും ഇല്ല എങ്കിലും മുത്തശ്ശിയോടൊത്ത് പോയി ശീലം ഉണ്ട്. മുത്തശ്ശി ബസില്‍ മുന്നിലും ഞാന്‍ പിന്നിലും ആണ് ഇരിക്കുന്നത്. തൃശ്ശൂര്‍ റൌണ്ടിലെ ആദ്യ സ്റ്റോപ്പില്‍ ഞാന്‍ ഇറങ്ങി. നോക്കുമ്പോള്‍ മുത്തശ്ശി ഇറങ്ങിയില്ല! മുത്തശ്ശി അടുത്ത സ്റ്റോപ്പില്‍ ഇറങ്ങാന്‍ ആണ് പ്ലാന്‍ ചെയ്തത്. ഒരു ചെറിയ കണ്‍ഫ്യൂഷന്‍. ബസ്‌ വിട്ടു. ഇനി എന്ത് ചെയ്യും? ഞാന്‍ ഇത്തിരി പരിഭ്രമിച്ചു. ഒരല്പം പൈസ മുത്തശ്ശി കയ്യില്‍ തന്നിരുന്നു. രഘുഅമ്മാവന്‍റെ വീട്ടില്‍ ചെന്നിട്ടാണ് കല്യാണത്തിന് പോവുന്നത്. അത് കൊണ്ട് ഞാന്‍ ഒരു ഓട്ടോയില്‍ കയറി ഏകദേശം ഓര്‍മ്മ വെച്ച് സ്ഥലം പറഞ്ഞു. ഞാന്‍ കുറച്ച് വഴി പറഞ്ഞപ്പോളെക്കും ഓട്ടോക്കാരന് മനസ്സിലായി എന്‍റെ സ്ഥലജ്ഞാനം. അയാള്‍ എന്നോട് “ഇനി നീ വഴി പറയണ്ട ട്ടാ” എന്നു പറഞ്ഞ്, അധികം കറക്കാതെ ഞാന്‍ പറഞ്ഞ സ്ഥലത്ത് എത്തിച്ചു. സ്ഥലം കണ്ടപ്പോള്‍ എനിക്ക് മനസ്സിലാവുകയും ഞാന്‍ വീട്ടില്‍ ചെല്ലുകയും ചെയ്തു. ചെന്നപ്പോള്‍ മുത്തശ്ശി അവിടെ ഇല്ല! ചെരുപ്പ് പുറത്ത് കാണുന്നില്ല. പരിഭ്രമിച്ച് മുത്തശ്ശി എന്നെ അന്വേഷിച്ച് വല്ലിടത്തും നില്‍ക്കുകയാവുമോ എന്ന് ഞാന്‍ സംശയിച്ചു. പരിഭ്രമത്തിന് പേരു കേട്ട ആളാണ്‌ മുത്തശ്ശി. പക്ഷേ വീട്ടില്‍ കയറിയപ്പോള്‍ കാര്യം മനസ്സിലായി. കഥാനായിക കൂളായി കല്യാണത്തിന് പോയി, “അയാള് വരുമ്പോ അങ്ങോട്ട്‌ വിട്ടോളൂ” എന്നു പറഞ്ഞേല്‍പ്പിച്ച്! കല്യാണഹാളില്‍ എത്തിയപ്പോ ദേ നില്‍ക്കുന്നു മുത്തശ്ശി. “കുട്ടന്‍ എത്തിക്കോളുംന്നു എനിക്ക് അറിയായിരുന്നു” എന്ന് ഒരു ചിരിയോടെ മുത്തശ്ശി പറഞ്ഞു. സ്വതേ പരിഭ്രമം ഉള്ള മുത്തശ്ശി എങ്ങിനെ ഇങ്ങനെ പെരുമാറി എന്ന് എനിക്ക് അന്ന് മനസ്സിലായില്ല. ഇന്നോര്‍ക്കുമ്പോള്‍ എന്‍റെ കാര്യം നോക്കാന്‍ ഞാന്‍ പഠിച്ചു തുടങ്ങി എന്ന് മുത്തശ്ശിക്ക് തോന്നിയിരിക്കണം. മുപ്പതു വര്‍ഷം കുട്ടികളെ പഠിപ്പിച്ച ഒരാള്‍ ഒരു കുട്ടിയുടെ പ്രാപ്തി അളക്കുന്നതില്‍ കൈവരിക്കുന്ന മിടുക്കായിരിക്കണം. ആ ഒരു ദിവസം ഞാന്‍ എന്ന കുട്ടിയുടെ ആത്മവിശ്വാസത്തില്‍ വരുത്തിയ മാറ്റം ചെറുതല്ല. എഴുതി വച്ചിരിക്കുന്ന ഇഷ്ടപ്പെട്ട വരികളുടെ കൂട്ടത്തില്‍, “ A good teacher is one who makes oneself progressively unnecessary” എന്ന വാക്യം വായിക്കുമ്പോള്‍ ഞാന്‍ ഈ യാത്ര ഓര്‍ക്കും. ടിക്കറ്റ്‌ എടുപ്പിച്ചും, സ്ഥലം നോക്കി പറയാന്‍ പഠിപ്പിച്ചും, കണക്കല്ലാത്ത ഒരു വിഷയം മുത്തശ്ശി പഠിപ്പിച്ചു, ഒറ്റയ്ക്കുള്ള യാത്രയുടെ ആ ദിവസത്തേക്ക് വേണ്ടി.

മറ്റുള്ളവരോട് ഉള്ള കരുതല്‍ ആണ് മുത്തശ്ശി എന്ന വ്യക്തിയെ പ്രധാനമായി അടയാളപ്പെടുത്തുന്ന കാര്യം എന്ന് എനിക്ക് പലപ്പോഴും തോന്നിയിട്ടുണ്ട്. തന്‍റെ ഇഷ്ടത്തിനു മുന്നേ മറ്റുള്ളവരുടെ ഇഷ്ടം എന്നതാണ് മുത്തശ്ശിയുടെ പ്രധാന അജണ്ട. ചെറുപ്പം മുതല്‍ കിട്ടിയ ശീലം ആവണം. മൂത്ത കുട്ടി എല്ലാവരുടെയും കാര്യം നോക്കണം എന്നൊരു വിശ്വാസം മുത്തശ്ശി എന്നും ജീവവായു പോലെ കൂട്ടിയിരുന്നു. മുത്തശ്ശി ഉപദേശിക്കുന്ന ചുരുക്കം കാര്യങ്ങളില്‍ ഒന്നാണ് ഇത്. മറ്റുള്ളവര്‍ക്ക് ബുദ്ധിമുട്ട് ഉണ്ടാവാതെ നോക്കണം എന്നുള്ളത് അവനവനു ബുദ്ധിമുട്ടാവുന്നത് മുത്തശ്ശിക്ക് ഒരു പ്രശ്നം അല്ല. പല ഉദാഹരണങ്ങള്‍ കണ്ടിട്ടുണ്ടെങ്കിലും അതില്‍ ഏറ്റവും രസകരമായത് ഭക്ഷണക്കാര്യത്തിലാണ്. വീട്ടില്‍ ആരെങ്കിലും വന്നാല്‍ മുത്തശ്ശി ഭക്ഷണം കുറയ്ക്കും. എത്ര അധികം ഉണ്ടാക്കിയാലും മുത്തശ്ശി തന്‍റെ ‘പങ്ക്’ വഹിക്കും. ഒടുവില്‍, ഉണ്ടാക്കിയത് അധികം ആവും. ഇപ്പോള്‍ വീട്ടില്‍ വരുന്ന എല്ലാവര്‍ക്കും ഈ കാര്യം അറിയുന്നത് കൊണ്ട് പലരും മുത്തശ്ശി ഭക്ഷണം കുറയ്ക്കുന്നില്ലല്ലോ എന്ന് പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിക്കും. ഈ കരുതല്‍ സ്വഭാവം അനുകരിക്കണം എന്ന് തോന്നി അതിന് ശ്രമിക്കുമ്പോള്‍, മിക്കപ്പോഴും പരാജയപ്പെടുമ്പോള്‍, ആണ് മുത്തശ്ശിയെ മനസ്സില്‍ നമിക്കുന്നത്. ഇക്കാലം മുഴുവന്‍ മുത്തശ്ശി ഇത് ചെയ്തു പോരുന്നു, അങ്ങിനെ ഒന്ന് ചെയ്യുന്നു എന്ന ഒരു ഭാവവും കൂടാതെ. മുത്തശ്ശിമാരെ കുറിച്ച് പറയുമ്പോള്‍ പൊതുവില്‍ എല്ലാവരും പറയുക കഥകളെ കുറിച്ചാണ്. മുത്തശ്ശിമാര്‍ പറയുന്ന കുട്ടിക്കഥകള്‍. അതില്‍ ഏറ്റവും തെളിച്ചമുള്ള കഥാപാത്രം പറയുന്ന ആളുടെ മനസ്സില്‍ ഏറ്റവും പതിഞ്ഞ കഥാപാത്രം ആവും. മുത്തശ്ശിയും രാമായണത്തിലെ കഥകള്‍ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. പക്ഷേ, അതില്‍ രാമനേക്കാള്‍ തെളിഞ്ഞ് ഒരു കഥാപാത്രം ഉണ്ട്, ഭരതന്‍. രാമനില്ലാത്ത പതിനാലു കൊല്ലം രാജ്യവും കുടുംബവും കാത്ത്, രാമന്‍ വന്നപ്പോള്‍ ഒരു അവകാശവാദവും ഇല്ലാതെ രാജ്യം തിരിച്ചേല്‍പ്പിച്ച് ഇതിഹാസത്തിന്‍റെ പിന്നാമ്പുറത്തേക്ക് മാറിയ ഭരതന്‍. ആലോചിച്ചാല്‍, മുത്തശ്ശിയുടെ പ്രിയപ്പെട്ട കഥാപാത്രം മറ്റാരെങ്കിലും ആവുന്നതെങ്ങനെ!

കുട്ടിക്കാലത്ത് മുത്തശ്ശി പറഞ്ഞ് തന്നിരുന്ന കഥകള്‍ പലതും അനുഭവങ്ങള്‍ ആണ്. തന്‍റെയോ തനിക്ക് പരിചയം ഉള്ളവരുടെയോ. ആ കഥകള്‍ ഞങ്ങള്‍ കുട്ടികളുടെ ചിന്തയെ സ്വാധീനിച്ചു. ഞങ്ങള്‍ വലുതായപ്പോള്‍ ഞങ്ങള്‍ ആ കഥകളെ കൂടുതല്‍ വിശകലനം ചെയ്യാന്‍ തുടങ്ങി. അങ്ങനെ വന്നപ്പോള്‍ കാലത്തിനനുസരിച്ച് ഞങ്ങള്‍ സ്വായത്തമാക്കിയ ബോധ്യങ്ങളും തിരിച്ചറിവുകളും ആ കഥകള്‍ക്ക് കൂടുതല്‍ തലങ്ങള്‍ തുറന്നു. ഞങ്ങള്‍ സംശയങ്ങള്‍ ചോദിയ്ക്കാന്‍ തുടങ്ങി. വാദിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. ഈ വാദങ്ങളില്‍ പലപ്പോഴും ഞങ്ങളും മുത്തശ്ശിയും രണ്ടു തട്ടില്‍ ആയി. ഞങ്ങള്‍ക്ക് ശരി എന്ന് തോന്നുന്നത്, മുത്തശ്ശിക്ക് തെറ്റാണ്. മറിച്ചും. പക്ഷേ ഈ വാദങ്ങളില്‍ ഒന്നിലും മുത്തശ്ശി “ഇങ്ങനെ പറയാന്‍ പാടില്ല”, “ഇതൊക്കെ തെറ്റാണ്” എന്നൊന്നും ഒരിക്കലും അടച്ച് പറഞ്ഞിട്ടില്ല. പല നിലപാടുകളും മുത്തശ്ശി സ്വയം വിശകലനം ചെയ്യും. ചിലപ്പോള്‍ ഞങ്ങള്‍ പറഞ്ഞത് ശരിയാണെന്ന് ബോധ്യം ആയാല്‍ തന്‍റെ അഭിപ്രായം മാറ്റും. തീരെ യോജിക്കാന്‍ പറ്റിയില്ലെങ്കില്‍ പറയും, “നിങ്ങള്‍ അങ്ങനെ വിചാരിച്ചോളൂ. എന്തോ എനിക്ക് യോജിക്കാന്‍ പറ്റ്ണില്യ”. വിയോജിപ്പിനും ഒരാളോട് നമുക്ക് ഉള്ള ബഹുമാനം കൂട്ടാം എന്ന് ഈ സംഭാഷണങ്ങള്‍ പഠിപ്പിച്ചു. തന്നെത്തന്നെ വിശകലനം ചെയ്യാന്‍ മുത്തശ്ശിക്ക് ഒരു മടിയും ഇല്ല. പലപ്പോഴും സംഭാഷണങ്ങളില്‍ തന്‍റെ കുറവുകളോ വിഡ്ഢിത്തങ്ങളോ ചെയ്തികളോ ഓര്‍ക്കുന്ന മുത്തശ്ശിയുടെ മുഖത്ത് ഒരു ചിരി വിടരും. താന്‍ ആര് എന്ന് വ്യക്തമായ ബോധ്യം ഉള്ള ഒരാളുടെ ദാര്‍ശനികത നിറയുന്ന ചിരി.

ഇതെഴുതി നിര്‍ത്താന്‍ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്. ഇനിയും ഓര്‍മ്മകള്‍ മനസ്സില്‍ നിറയുന്നു. നല്ലവണ്ണം പഠിച്ച് ഗ്രാജുവേറ്റായി, കൂടുതല്‍ പഠിക്കാന്‍ താല്‍പ്പര്യം ഉണ്ടായിട്ടും, സാമ്പത്തിക സ്ഥിതി മനസ്സിലാക്കി തന്‍റെ സഹോദരങ്ങള്‍ക്കും വിദ്യാഭ്യാസം പകരാന്‍ വഴി മാറി, ജോലിയെടുത്ത് തന്‍റെ സഹോദരങ്ങളെ ഒരു കരയ്ക്കാക്കി, മാതാപിതാക്കളെ നോക്കി, മധ്യവയസ്സില്‍ ഭര്‍ത്താവിനെ നഷ്ടപ്പെട്ടിട്ടും തന്‍റെ മക്കളെ വളര്‍ത്തി വലുതാക്കി, കൊച്ചു മക്കള്‍ക്ക് നേര്‍വഴി കാട്ടി, എല്ലാവരുടെയും കാര്യം നോക്കിയ ഒരു സ്ത്രീയെ കുറിച്ചാണ് എഴുതുന്നത്. എഴുത്തിനെയും വാക്കുകളെയും കവിഞ്ഞു നില്‍ക്കുന്ന ജീവിതം. ഓര്‍മ്മച്ചിത്രത്തില്‍ ആദ്യം മുത്തശ്ശിയെ കാണുമ്പോള്‍ അടുത്തു നില്‍ക്കുന്ന വ്യക്തത ഇല്ലാത്ത രൂപം ഒരു പക്ഷേ കാലമായിരുന്നിരിക്കണം. അന്നേ പറഞ്ഞിരിക്കണം, “ഇതാ ഒരു സ്ത്രീ. നിനക്ക് മാതൃകയാക്കാന്‍, ഇന്ദിര തമ്പായി എന്ന വ്യക്തി. നിന്‍റെ മുത്തശ്ശി”. മുത്തശ്ശിക്ക് ശതാഭിഷേക നമസ്കാരം!

ഒരു മുഖം

1992-93, കേബിള്‍ ടിവി കേരളത്തില്‍ വന്നു തുടങ്ങുന്ന കാലം. കേബിള്‍ ടിവി ഉള്ള ബന്ധുഗൃഹത്തില്‍ എത്തിയ എട്ടു വയസ്സുകാരന് ഒരു വിജ്ഞാനശകലം കിട്ടുന്നു. രാത്രി കേബിള്‍ ടിവിക്കാര്‍ സിനിമ വെക്കും. തികച്ചും സ്വാഭാവികമായി എട്ടു വയസ്സുകാരന്‍ ചോദിച്ചു, “മോഹന്‍ലാലിന്റെ സിനിമ വെക്യോ?”. അത് പറയാന്‍ പറ്റില്ല എന്ന മുതിര്‍ന്നവരുടെ ഉത്തരം അവനെ ഒരല്പം നിരാശനാക്കി. കാരണം, മോഹന്‍ലാലിന്റെ ആണ് അവന്റെ ഇഷ്ടപ്പെട്ട സിനിമകള്‍ എല്ലാം. ഈ പ്രായത്തില്‍ തന്നെ അവന്‍ അങ്ങനെ ഒരു ഇഷ്ടത്തില്‍ വന്നു ചേര്‍ന്നിരുന്നു. എന്ത് കൊണ്ട്, എന്ന് ചിന്തിച്ച് തുടങ്ങാന്‍ കാലം പിന്നെയും കടക്കേണ്ടിയിരുന്നു, അവന്‍ മോഹന്‍ലാലിന്‍റെ നഗരത്തില്‍ കോളേജ് വിദ്യാര്‍ഥി ആയി എത്തേണ്ടിയിരുന്നു. നിരാശനായ എട്ടു വയസ്സുകാരനെ സമാധാനിപ്പിക്കാന്‍ മുത്തശ്ശി പറഞ്ഞു, “ ഒരു കാര്യം ചെയ്യു. അവരെ വിളിച്ച് ചോദിക്കു. മോഹന്‍ലാലിന്‍റെ സിനിമ ഇടുമോന്ന്”. കേട്ട പാതി കേള്‍ക്കാത്ത പാതി ഫോണിനടുത്തേക്ക് ഓടി. പക്ഷേ ഒരു പ്രശ്നം; ആ യന്ത്രം എങ്ങനെ പ്രവര്‍ത്തിക്കും എന്നറിയില്ല. അതിനും കാലം കുറെ മുന്നോട്ട് പോവേണ്ടിയിരുന്നു. മുത്തശ്ശി വന്ന് വിരലുകള്‍ പിടിച്ച് കറക്കി തന്നു. മറു തലയ്ക്കല്‍ റിംഗ് ചെയ്ത് ഫോണ്‍ എടുത്തപ്പോള്‍,  ഒരു പാതി വിറയലോടെ അവന്‍ ചോദിച്ചു “സെന്റ്‌ ജോര്‍ജ് കേബിള്‍ ടിവി അല്ലേ?”. അതേ എന്ന ഉത്തരത്തിന്‍റെ മുഴുവന്‍ ശബ്ദവും ഇങ്ങെത്തും മുന്‍പേ ചോദിച്ചു “ഇന്ന് രാത്രി മോഹന്‍ലാലിന്റെ സിനിമ ഇടോ?”. മറു തലയ്ക്കലെ ശബ്ദത്തിന് ഒരു നിമിഷത്തെ അമ്പരപ്പിന്റെ നിശബ്ദത. പിന്നീട് ഒരു കൊച്ചു ചിരിയോടെ ഉത്തരം വന്നു “നോക്കാം കേട്ടോ”. ആ ദിവസം മുഴുവന്‍ അവന്‍ കളിച്ചു കൊണ്ടിരുന്നു, രാത്രി മോഹന്‍ലാലിന്‍റെ സിനിമ എന്ന പ്രതീക്ഷയുമായി. എട്ടു മണിക്ക് മഞ്ഞ ബള്‍ബിന്റെ പ്രകാശത്തില്‍ ടിവിക്ക് മുന്നില്‍ ഇടം പിടിച്ച് വലിയ താമസം ഇല്ലാതെ സിനിമ തുടങ്ങി. ഒരു ഗ്രാമവും അവിടെ കുറെ ആളുകളും ഒക്കെ ആണ് കഥാ സാരം. പക്ഷേ മോഹന്‍ലാല്‍ ഇല്ല. അവന് നിരാശ ആയി. എങ്കിലും ഒരു പകുതി ഉറക്കത്തില്‍ സിനിമ കണ്ടുകൊണ്ട് ഇരുന്നു. പെട്ടെന്ന് സ്ക്രീനില്‍ അത് വരെ കാണാത്ത, ഇളംനീല നിറത്തില്‍ ഉള്ള ഒരു വലിയ കാര്‍ തെളിഞ്ഞു. അത് ഗ്രാമത്തിലെ കടയ്ക്കു മുന്‍പില്‍ വന്നു നിന്നു. കാറില്‍ നിന്നും സ്ക്രീനിനു പുറം തിരിഞ്ഞ്, കറുത്ത വസ്ത്രം ധരിച്ച ആള്‍ ഇറങ്ങി. തിരിയുമ്പോള്‍, കൂളിംഗ്‌ ഗ്ലാസ് വെച്ച് മോഹന്‍ലാല്‍! എട്ടു വയസ്സുകാരന്‍ കോരിത്തരിച്ചു.  ആ സംഭവത്തിനു ശേഷം കാല്‍ നൂറ്റാണ്ടിനപ്പുറം കഴിഞ്ഞിരിക്കുന്നു. പ്രായത്തിനൊപ്പം, കണ്ട മോഹന്‍ലാല്‍ സിനിമകളിലും അനുഭവങ്ങള്‍ മാറാന്‍ തുടങ്ങി. കുട്ടിക്കാലത്തെ പ്രിയ സിനിമകള്‍ ചിലപ്പോള്‍ അത്ര മെച്ചം ഇല്ലല്ലോ എന്ന് തോന്നി. പക്ഷേ അപ്പോള്‍ കുട്ടിക്കാലത്ത് ഇഷ്ടപ്പെടാതിരുന്ന/കാണാതിരുന്ന സിനിമകളുടെ വലിയ നിര തന്നെ മനസ്സില്‍ വന്നു കൂട് കെട്ടി. എത്രയോ മോശം സിനിമകളും കണ്ടു! ജയകൃഷ്ണനും, നീലകണ്‌ഠനും, സത്യനാഥനും, സേതുമാധവനും, ദാസനും അങ്ങിനെ പല കഥാപാത്രങ്ങളും മനസ്സില്‍ ചില അറകളില്‍ എന്നെന്നേക്കുമായി കുടിയിരുന്നു. അതു പോലെ മനസ്സിനെ കോരിത്തരിപ്പിച്ച എത്രയോ സീനുകള്‍, സിനിമകള്‍. ഇന്നും “പെരുവണ്ണാപുരത്തെ വിശേഷങ്ങള്‍” കാണുമ്പോള്‍ ആ എട്ടു വയസ്സുകാരന്‍ മനസ്സില്‍ വരും. ആ ഒരു സീനില്‍ അവന്‍ അനുഭവിച്ച വികാരം ഇന്നും മനസ്സിനെ കുളിരണിയിക്കും. അങ്ങനെ മനസ്സില്‍ പതിയുന്ന നിമിഷങ്ങള്‍ ഒരു സിനിമയില്‍ ഒരുക്കുന്നതില്‍ എഴുത്തുകാരനും സംവിധായകനും ഒക്കെ പങ്കുണ്ട് എന്ന ബോധ്യം കാലം തന്നിരിക്കുന്നു. പക്ഷേ ആ വികാരങ്ങള്‍ക്ക് ഇന്നും ഒരു മുഖമേ ഉള്ളു, പഴയ എട്ടു വയസ്സുകാരന്റെ മനസ്സില്‍ പതിഞ്ഞ നായകന്‍റെ, ഇന്ന് അറുപതില്‍ എത്തിയ ഈ മനുഷ്യന്‍റെ, മോഹന്‍ലാലിന്റെ!